برنامه‌ریزی استراتژیک توسعه استان لرستان بر پایۀ هویت رقابت‌پذیر منطقه‌ای

نوع مقاله : مطالعه موردی

نویسندگان

• کیان شاکرمی ¹
• محمد رحیم رهنما ²
• مسعود زمانی پور ³

¹ دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

² استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

³ دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

https://doi.org/10.22067/jgrd.2021.47550.0

چکیده

اهداف پژوهش حاضر عبارت‌اند از: 1- شناسایی موقعیت استان لرستان در ابعاد گردشگری و کشاورزی در مقایسه با رقبا (استان‌های کرمانشاه، کردستان، همدان، خوزستان، ایلام، اصفهان، مرکزی) در بحث رقابت­پذیری منطقه­ای با توجه به منابع و قابلیت­های درونی استان؛ 2- مشخص کردن عوامل کلان محیطی تأثیرگذار بر توسعه استان لرستان؛ 3- ترسیم نقشه راهبردی تناسبی که نشان‌دهنده میزان تناسب راهبردی بین منابع و پتانسیل­های استان لرستان با عوامل کلان محیطی و اهداف تعیین‌شده در سند چشم­انداز توسعه استان است. برای تدوین راهبردی توسعه و تشریح اهداف، منابع، توانایی­ها و عوامل کلان محیطی از تکنیک تحلیلی Meta-SWOT استفاده شد. داده­ها و اطلاعات موردنیاز به روش اسنادی و پیمایشی (پرسشنامه­ای) تهیه شد. افراد نمونه 40 نفر از کارشناسان در دو حیطه کارکنان ادارات مرتبط و پژوهشگران دانشگاهی بودند که به روش هدفمند انتخاب شدند. اعتبارات اختصاص ‌یافته به استان لرستان در نهادهای قانون‌گذار، مدیریت کلان کشور، تحریم­های بین­المللی، سرمایه­گذاری نکردن بخش خصوصی، نگاه قومیت­گرا در استان و تبلیغات منفی، به‌عنوان مهم­ترین عوامل تأثیرگذار بر توسعه لرستان هستند. در بحث رقابت‌پذیری منطقه­ای در بعد گردشگری، استان­های اصفهان با امتیاز 4 از 5 امتیاز ممکن و کرمانشاه با امتیاز 3، به‌عنوان مهم­ترین رقبا شناسایی شدند و در بعد کشاورزی استان­های خوزستان با امتیاز 80/3 و کرمانشاه و اصفهان با امتیاز 3 از 5 امتیاز ممکن، به‌عنوان مهم­ترین رقبای منطقه­ای برای لرستان شناسایی شدند. با توجه به منابع و قابلیت‌های موجود استان لرستان در ابعاد گردشگری و کشاورزی، این استان می­تواند با برنامه­ریزی و مدیریت مناسب، در سال نهایی سند توسعه کشور یعنی 1408 در جایگاه مناسب­تری از لحاظ توسعه در منطقه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

• برنامه‌ریزی استراتژیک
• توسعه منطقه‌ای
• هویت رقابت پذیر
• Meta- SOWAT
• استان لرستان

مراجع

1. انهالت، س. (1390). هویت رقابتی (مدیریت نوین برند برای ملل، شهرها و مناطق) (م. اکبری مطلق، م. شاکری روش، و م. شریفی، مترجمان). مشهد: نشر طحان.
2. بدری، ع.، رضوانی، م.، ترابی، ذ.، و احمد، م. (1394). متا سوات، ابزاری استراتژیک برای برنامه­ریزی گردشگری پایدار (مطالعه موردی: روستای میغان). مجله برنامه­ریزی و توسعه گردشگری، 4 (13)، 50-29.
3. رضایی، م.، خاوریان ا.، و چراغی، ر. (1394). برنامه­ریزی راهبردی فضایی شهرهای کوچک اندام با استفاده از مدل Meta-SWOT مطالعه موردی شهر تفت در استان یزد. پژوهش‌های جغرافیا برنامه ریزی شهری، 3(4)، 486-467.
4. شریف زادگان، م.، و ندایی طوسی، س. (1394). چارچوب توسعه رقابت‌پذیری منطقه‌ای در ایران (مورد پژوهی: استان­های 30 گانه). نشریه هنرهای زیبا – معماری و شهرسازی، 2(3)،20-5.
5. قائدرحمتی، ص.، و خاوریان، ا. (1395). نقش تکنیک Meta-Swot در برنامه­ریزی راهبردی گردشگری شهر یزد. فصلنامه برنامه‌ریزی و آمایش فضا، 20(1)، 206-180.

 

6. Abbott, J. (2005). Understanding and managing the unknown: The nature of uncertainty in planning. Journal of Planning Education and Research, 24(3), 237-251.
7. Agarwal, R., Grassl, W. & Pahl, J. (2012) Meta-swot: Introducing a new strategic planning tool. Journal of Business Strategy, 33(2), 12-21.
8. Akio, T. (2005). the critical assessment of the resource-based view of strategic management. International Affairs, 3, 125-150.
9. Asheim, P., , A., & Martin, R. (2006). clusters and regional development, critical reflections and explorations (pp. 1-30). London: Routledge.
10. Barney, J. B. (1991). Firm resources and sustained competitive advantage. Journal of Management, 17(1), 99-120.
11. Bloomberg, A. (2012). SWOT, pestel, porter’s 5 forces and value chain. pp. 1-16, Retrieved from http://cfcdn.ivoryresearch.com/wp-content/uploads/2013/04/bloomber pdf, 2012.
12. Camagni, R., & Capello, R. (2013). Regional competitiveness and territorial capital: a conceptual approach and empirical evidence from the european union. Regional Studies, 47(9), 1383-1402.
13. Cziráky, D., Sambt, J., Rovan, J., & Puljiz, J. (2006). regional development assessment: a structural equation approach. European Journal of Operational Research, 174(1), 427–442.
14. Hill, C. W., & Jones, G. R. (2013). Strategic management theory. South-Western/Cengage Learning.
15. Krugman, P. (1994). Competitiveness: A dangerous obsession. Foreign Affairs, 73(2), 28-44.
16. Kyrylych, K. (2013). Problem of uneven economic development of the world economic: Essence and causes. Intellectual Economics, 3(17), 344–354.
17. Lengyel, I. (2009). Bottom-up regional economic development: competition, competitiveness and clusters. Szeged: JATE Press.
18. Malecki, E. (2002). hard and soft networks for urban competitiveness. Urban Studies, 39(5-6), 929-945.
19. Miller, D., Eisenstat, R., & Foote, N. (2002) strategy from the inside out. California Management Review, 44(3), 37-54.
20. Paasi, A. (2013). Regional planning and the mobilization of ‘regional identity’: From bounded spaces to relational complexity. Regional Studies, 47(8), 1-14.
21. Radomska, J. (2015). Interrelation between strategy maps and other implementation tools and actions. Procedia-Social and Behavioral Sciences,210, 58-65.
22. Shi, Y., Zhou, C., Wang, R., & Xu, W. (2012). measuring china's regional ecological development through “ecodp”. Ecological Indicators, 15(1), 253–262.
23. Thoms, P. (2004). Driven by time: Time orientation and leadership. Greenwood Publishing Group.
24. Zali, N., Ebrahimzadeh, I., Zamani-Poor, M., & Arghash, A. (2014). City Branding Evaluation and Analysis of Cultural Capabilities of Isfahan City. European Spatial Research and Policy, 21(2), 213-234.
25. Zimmerbauer, K. (2011). From image to identity: building regions by place promotion. European Planning Studies, 19(2), 243-260.