عوامل موثر در شکل گیری تقویت فضاهایی عمومی در روستاهای استان لرستان

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• زهرا شریفی نیا ¹
• سمیه حق نظری ²

¹ گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی گردشگری، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

² کارشناس ارشد توسعة روستایی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

https://doi.org/10.22067/jgrd.2021.50694.0

چکیده

هدف از این پژوهش­، بررسی عوامل مؤثر در شکل­ گیری تقویت فضاهای عمومی در روستاهای استان لرستان است و به دنبال پاسخ­گویی به این سؤال کلیدی است که کدام عوامل در تقویت فضاهای عمومی بیش­ترین نقش را داشته است. نوع تحقیق کاربردی و روش مورد استفاده، توصیفی- تحلیلی است و برای گردآوری داده از روش­های اسنادی و میدانی استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ­ها از آزمون آماری توصیفی (میانگین، انحراف معیار و واریانس) و استنباطی (تحلیل عاملی و تحلیل واریانس) بهره گرفته شده است. یافته ­های تحلیل عاملی نشان داد که هفت عامل با مجموع 274/55 درصد واریانس روابط بین شاخص­ها را تبیین می­کند و بیشترین سهم را عامل اول با 531/10 درصد واریانس و کمترین سهم را عامل هفتم با 178/6 درصد تبیین می­کند. همچنین، تحلیل­ آزمون واریانس نشان داد که تفاوت معناداری بین عامل­های مورد نظر در سطح آلفا کمتر از 05/0 وجود دارد. نتایج این تحقیق نشان داد که هفت عامل تنوع جاذبه­ ها و کیفیت بصری، تعامل و ارتباطات، اجتماعی- فرهنگی، آموزشی­- بهداشتی، تجهیزات، اقتصادی و تفریحی به ترتیب بیشترین اهمیت را به خود اختصاص داده اند. بنابراین، توجه به فضاهای عمومی می­تواند در راستای تقویت اجتماعات انسانی به کار گرفته شود و زمینه را برای بهبود فعالیت­ها، سرزندگی و حیات مدنی در جوامع روستایی فراهم کند.

کلیدواژه‌ها

• فضاهای عمومی
• عوامل مؤثر
• روستاهای استان لرستان

20.1001.1.20081391.1400.19.1.2.9

مراجع

1. ایزدی، م.، محمدی، ج.، طاهری، ز.، و شرخانی، ح. (1395). واکاوی مطلوبیت فضاهای عمومی شهری از دیدگاه زنان؛ مطالعة موردی: منطقة 4 شهر اصفهان. جغرافیا و توسعه، 42، 144-127.
2. پاکزاد، ج.ش. (1385). مبانی نظری و فرایند طراحی شهری. تهران: انتشارات شهیدی.
3. پور­محمدی­، م. ر.، طورانی، ع.، و حسینلو، م. (1392). توسعة یکپارچه نواحی روستایی و شهری، رویکردی فضایی و استراتژیک در نظام برنامه­ریزی سکونتگاهی. اندیشة جغرافیایی، 7 (14)، 36-9.
4. حاتمی، ی.، و ذاکری حقیقی، ک. (1397). بررسی عوامل مؤثر در انتخاب فضای عمومی توسط شهروندان؛ مطالعة موردی: پیاده­راه بوعلی سینا و اکباتان شهر همدان. مطالعات محیطی هفت حصار، 23(6)، 94-81.
5. رفیعیان­، م.، و خدائی، ز. (1388). بررسی شاخص­ها و معیارهای مؤثر بر رضایتمندی شهروندان از فضاهای عمومی شهری. فصل­نامة راهبرد، 18(53)، 248-228.
6. رومیانی، ا.، صادقلو، ط.، و صناعی مقدم، س. (1398). تحلیل نگرش و انتظارات روستاییان از فضاهای عمومی در راستای ارتقای کیفیت سرزندگی؛ مطالعة موردی: دهستان دهدشت غربی- شهرستان کهگیلویه.نشریة جغرافیا و برنامه­ریزی، 23(68)، 155-133.
7. رهنمایی، م.ت.­، و اشرفی، ی. (1386). فضاهای عمومی شهر و نقش آن در شکل­گیری جامعة مدنی از دیدگاه برنامه­ریزی شهری. جغرافیا، 5(14 و15)، 44-23.
8. ساردوئی، م. (1393). تبارشناسی رویکردهای تبیین جایگاه فضاهای باز عمومی در سکونتگاه­های روستایی. مدیریت شهری، 37، 126-103.
9. سعیدی، ع. (1389). محیط، فضا و توسعه، بحثی در صورت توسعة یکپارچه روستا شهری، فصل‌نامة مسکن و محیط، 29(31)، 12-3.
10. شارع پور، م. (1389). جامعه­شناسی شهری. تهران: انتشارات سمت.
11. عزیزپور، ف.، و شمسی، ر. (1393). نقش عوامل محیطی در سازمان فضایی سکونتگاه­های روستایی؛ مطالعة موردی: دهستان لواسان کوچک. فصل­نامة اطلاعات جغرافیایی سپهر، 23(89)، 112- 106.
12. علی الحسابی، م.، و نگارش، ن. (1389). تجلی فضای جمعی در سکونتگاه های روستایی. مسکن و محیط روستا، 29(132)، 38-29.
13. عنابستانی، ع.، ا.، و احمدزاده. س. (1391). بررسی ارتباط بین ویژگی‌های مکانی- فضایی و عوامل مؤثر بر مشارکت زنان در سطح جامعة روستایی؛ مطالعة موردی: دهستان درزآب، شهرستان مشهد. جغرافیا و مطالعات محیطی، 1(2)، 112-95.
14. عینالی، ج.، بوزجمهری. خ.، نظری شیخی، م.، دهبانژاد، ا.، و رومیانی، ا. (1396). تحلیل نقش فضاهای عمومی در ارتقای کیفیت سرزندگی روستاییان؛ مطالعة موردی: روستاهای شهرستان الشتر.‎ مجلة برنامه­ریزی سکونتگاه­های انسانی­، 12(3)، 639-619.
15. ماجدی ، ح.، رضایی ، م.م.، و منصوری، ه. (1393). شناخت عملکرد شناختی فضاهای عمومی از نظر هویت؛ مطالعة موردی: نازی آباد و محلة مهران تهران. فصل­نامة تحقیقات فرهنگی ایران، 4، 61-39.
16. Bolívar, J., Daponte, A., Rodríguez, M., & Sánchez, J. J. (2010). The influence of individual, social and physical environment factors on physical activity in the adult population in Andalusia, Spain. International Journal of Environmental Research and Public Health, 7(1), 60-77.
17. Francis, J., Giles-Corti, B., Wood, L., & Knuiman, M. (2012). Creating sense of community: The role of public space. Journal of Environmental Psychology, 32(4), 401-409.
18. Hartel, T., Fischer, J., Câmpeanu, C., Milcu, A.I., Hanspach, J., & Fazey, I. (2014). The importance of ecosystem services for rural inhabitants in a changing cultural landscape in Romania. Ecology and Society, 19(2), 42-50.
19. Ismail, W.A.W., & Said, I. (2015). Integrating the community in urban design and planning of public spaces: A review in Malaysian cities. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 168, 357-364.
20. Jalaladdini, S., & Oktay, D. (2012). Urban public spaces and vitality: a socio-spatial analysis in the streets of Cypriot towns. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 35, 664-674.
21. Jung, H.J, & Ryu, H.J. (2015). Sustaining a Korean traditional rural landscape in the context of cultural landscape. Sustainability Open Access, 7(8), 11213-11239.
22. Kurniawati, W. (2012). Public space for marginal people. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 36, 476-484.
23. Lipton, S. (2003). The value of public space: How high-quality parks and public spaces create Social and Environmental Value, 4(54), 446-456.
24. Meeus, J. H. A., Wijermans, M. P., & Vroom, M. J. (1990). Agricultural landscapes in Europe and their Landscape and Urban Planning, 18(3-4), 289–352.
25. Nasution, A. D., Shalleh, A., & Wahid, J. (2014). Livable public open space for citizen’s quality of life in Medan, Indonesia. Journal of Engineering, Management & Applied Sciences & Technologies, 5(2), 131-142.
26. Oldenburg, R. (1999). The great good place: Cafes, coffee shops, bookstores, bars, hair salons, and other hangouts at the heart of a community. Whashington: Marlowe & Company.
27. Seong, J. (2005). A study on rural landscape management and policy directions. Seoul, Korea: Korea Rual EconomicInstitute
28. Stockdale, A., & Barker, A. (2009). Sustainability and the multifunctional landscape: An assessment of approaches to planning and management in the Cairngorms National Park. Land Use Policy, 26, 479–492.
29. Yoon, H., & Srinivasan, S. (2015). Are they well situated? spatial analysis of privately owned public space, Manhattan, New York city. Urban Affairs Review, 51(3), 358-380.