تحلیل فضایی نتایج دهمین دورۀ انتخابات ریاست جمهوری ایران در شهر مشهد

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• سید هادی زرقانی ¹
• سید مرتضی رضوی نژاد ²
• سلمان حیاتی ¹

¹ دانشگاه فردوسی مشهد

² دانشگاه تهران

https://doi.org/10.22067/geography.v16i1.25748

چکیده

اهداف: هدف از پژوهش حاضر بررسی توزیع فضایی آراء کاندیداها در دهمین دورة انتخابات ریاست جمهوری ایران در سطح شهر مشهد و تحلیل تأثیر متغیرهای توسعة اقتصادی، توسعة رفاهی ، توسعة آموزشی در مناطق دوازده ­گانة شهرداری مشهد بر الگوی رأی شهروندان است.
روش: این تحقیق از حیث ماهیت و روش جزء تحقیقات توصیفی- تحلیلی محسوب می شود. گردآوری اطلاعات تحقیق به صورت کتابخانه­ ای و اسنادی صورت گرفته است. جهت بررسی و تحلیل فضایی آراء و نشان دادن نقشه ­های آن در سطوح تحلیل منطقه­ های شهرداری مشهد از نرم ­افزار ArcGIS و ابزار Interpolation - IDW (درون­یابی زمین مرجع) بهره گرفته شده و برای محاسبه و آزمون­های آماری نیز از نرم ­­افزار PASW استفاده شده است.
یافته­ ها / نتایج: .یافته­ های پژوهش نشان می ­دهد در این کلان­شهر نیز همانند دیگر مناطق ایران انتخابات دو قطبی بوده است  و  بیش از 90% آراء به دو کاندیدای مطرح؛ یعنی احمدی نژاد با 64%  و موسوی با  33%  اختصاص یافته است. تحلیل فضایی نتایج انتخابات در شهر مشهد نشان می ­دهد احمدی نژاد در 11 منطقه از مناطق شهرداری مشهد بیش از 50 درصد از آراء را کسب کرده است و موسوی نیز در دو منطقة 11 و 2 شهرداری مشهد بیش از 50%  آراء را به خود اختصاص داده است. مقایسة تطبیقی این نتایج با شاخص­های فرهنگی و اجتماعی شهر مشهد گویای این مطلب است که موسوی در مناطق توسعه ­یافتۀ  شهر مشهد و احمدی نژاد عمدتا در مناطق کم­ برخوردار و محروم بیشترین درصد آراء را به خود اختصاص داده­اند­.
نتیجه ­گیری: توزیع فضایی آراء کاندیداها در مناطق مختلف شهر مشهد تابعی از ویژگی­ها و شاخص­های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در مناطق مختلف است. به عبارت دقیق­تر، رفتار انتخاباتی شهروندان در مناطق مختلف متناسب با شاخص­ها و سطح توسعة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مناطق مختلف بوده است و نیازها، علایق و ویژگی­های مشترک شهروندان در مناطق مختلف موجب شده است الگوی رأی کاندیداها در مناطق شهری متفاوت باشد. در واقع در شهر مشهد با روند افزایش سطوح توسعه در متغیرهای گوناگون، از درصد آراء احمدی­ نژاد کاسته شده است و برعکس در مورد سه کاندیدای دیگر به ویژه در سبد رأی موسوی و کروبی این روند معکوس بوده است.  

کلیدواژه‌ها

• انتخابات ریاست جمهوری ایران
• جغرافیای انتخابات –تحلیل فضایی – کلانشهر مشهد

20.1001.1.20081391.1397.16.1.1.7

مراجع

1. استانداری خراسان رضوی. (1388). جداول مخصوص انتخابات ریاست جمهوری دورۀ دهم. مشهد: دفتر تقسیمات سیاسی استانداری، پورتال استانداری خراسان رضوی.

2. بایی لاشکی، م. و پیشگاهی فرد، ز. (1388). تحلیل رفتار انتخاباتی ایرانیان (مورد مطالعه: حوزۀ انتخابییۀ نوشهر و چالوس در انتخابات دورة هشتم مجلس شورای اسلامی). فصل‌نامة علمی پژوهشی پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 1 (3)، 112-93.

3. پای، ل. (1370). فرهنگ سیاسی و توسعة سیاسی. (م. محمدی، ترجمه). مجلة نامة فرهنگ، 5 و6، 47-37.

4. پرچمی، د. (1386). بررسی مشارکت مردم در نهمین انتخابات ریاست جمهوری. پژوهش‌نامة علوم انسانی (ویژه‌نامة جامعه‌شناسی)، 53 ،62-37.

5. پیشگاهی‌فرد، ز. و شوشتری، ج. (1387). مبانی جغرافیایی خاستگاه آراء مردم در هشتمین دورة انتخابات مجلس شورای اسلامی. فصل‌نامة ژئوپلیتیک، 4 ،130-109.

6. تایلور، پ. ج. (1386). جغرافیای انتخابات. (ز. پشگاهی‌فرد، ترجمه). تهران: نشر قومس.

7. توسلی، غ. ع. (1382). مشارکت اجتماعی در شرایط جامعة آنومیک. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

8. حافظ‌نیا، م.ر. و کاویانی، م. (1383). افق‌های جدید در جغرافیای سیاسی. تهران: انتشارات سمت.

9. خاکپور، ب. و باوان پوری، ع. (1388). بررسی و تحلیل نابرابری در سطح توسعه‌یافتگی مناطق شهر مشهد. مجلة علمی- پژوهشی دانش و توسعه. 16 (27)، 202-182.

10. رضی، د. (1380). بررسی تطبیقی عوامل اجتماعی مؤثر بر میزان مشارکت مردم در انتخابات شش دورة ریاست جمهوری ایران. مجلة علوم انسانی دانشگاه الزهرا، 37 و 38 ، 236-193.

11. زرقانی، س.ه.، رضوی‌نژاد، م. (1391). طرح پژوهشی تحلیل فضایی انتخابات ریاست جمهوری دهم. مشهد: معاونت پژوهشی دانشگاه فردوسی مشهد.

12. شاهنوشی، ن.، گلریز ضیائی، ز. و باقری، ح. ر. (1386). تعیین سطح توسعه‌یافتگی نواحی شهر مشهد. طرح پژوهشی به سفارش مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر مقدس مشهد. مشهد: مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر مشهد.

13. عمید، ح. (1379). فرهنگ عمید. جلد 1. تهران: انتشارات امیرکبیر.

14. قاضی، ا. (1373). حقوق اساسی و نهادهای سیاسی. جلد اول. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

15. کاولرد، ک. (1380). تصمیم‌گیری در جغرافیا. (م. توفیقی؛ س. ر. امینی‌نژاد، ترجمه) سبزوار: انتشارات دانشگاه تربیت معلم سبزوار

16. کاویانی‌راد ، م. (1392). جغرافیای انتخابات با تأکید بر انتخابات ریاست جمهوری در ایران. تهران: انتشارات دانشگاه خوارزمی.

17. کاویانی‌راد، م. (1386). جغرافیای انتخابات. فصل‌نامة مطالعات راهبردی،10، 3، (37)، 505-481.

18. کاویانی‌راد، م. ویسی، ه. (1387). بررسی تأثیر همسایگی بر انتخابات ایران. فصل‌نامة ژئوپلیتیک، 13، 20-1.

19. مویر، ر. (1379). درآمدی نو بر جغرافیای سیاسی. (م. ح. دره ؛ س. ی. صفوی، ترجمه). تهران: انتشارات سازمان جغرافیای نیروهای مسلح.

20. Agnew, J. (1996). Democracy and human rights after cold war from: Geographiesof global change; Edit by R.J.Johnston and others, PUB: BLAACKWELL.

21. Alkan Olsson, J. (2009). A goal oriented indicator framework to support integrated assessment of new policies for agri-environmental systems. Environmental Science and Policy, 12(5), 562-572.

22. Dikshit, R. (1995). Political geography. New Delhi: Tata-MCGRAW-HILL.

23. Kavlrd, K. A. (2002). Decision making in geography (M. Tofighi & R. Amininezhad Trans.). Sabzevar: Tarbiat Moallem University of Sabzevar.

24. MuIr, R. (2001). New introduction to political geography (M. H. Doreh & Y. Safavi Tras.). Tehran: Geography Organization of Armed Forces of Iran.

25. Taylor, P. (1979). Geography of election. Holmes & Meier.