تقویت توسعۀ پایدار روستایی از طریق مشارکت روستاییان: شواهد تجربی از ناحیۀ دولت‌آباد شهرستان جیرفت

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• ناصر شفیعی ثابت ¹
• فائزه ابراهیمی پور ²

¹ دانشیار، گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

² دانشجوی دکتری، گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

https://doi.org/10.22067/jgrd.2024.51321.0

چکیده

پژوهش حاضر به واکاوی نقش مشارکت روستاییان در توسعۀ پایدار سکونتگاه‌های روستایی ناحیه دولت‌آباد می‌پردازد. مشارکت به‌مثابه سنگ بنای توسعۀ روستایی در کنار دیگر عوامل تأثیرگذار شناخته می‌شود. روستاییان به‌عنوان مشارکت‌کنندگان فعال در تأمین نیروی انسانی لازم برای این سکونتگاه‌ها ضروری هستند. براین‌مبنا، مشارکت روستاییان برای ارتقای ابعاد توسعۀ پایدار روستایی اساسی تلقی می‌شود. این تحقیق کمی با استفاده از روش توصیفی ـ پیمایشی و گردآوری داده‌های مبتنی بر پرسش‌نامه، هم‌بستگی مثبتی را میان مشارکت روستاییان در برنامه‌ها و طرح‌های اجراشده و توسعۀ پایدار سکونتگاه‌های روستایی نشان می‌دهد. با افزایش مشارکت روستاییان، میانگین تصور توسعۀ پایدار روستایی نیز افزایش می‌یابد. تجزیه‌وتحلیل رگرسیون استانداردشده، رابطۀ مثبت معناداری را میان مشارکت روستاییان و توسعۀ پایدار روستایی با ضریب بتای 897/0 نشان می‌دهد (000/0=p). افزون‌براین، بار عاملی برای بعد مشارکت روستاییان در مدل توسعۀ پایدار روستایی 90/0 است. ارزیابی مدل از طریق تحلیل کای اسکوئر نشان‌دهندۀ تناسب خوبی میان مدل و داده‌ها است. مقدار آمارة کای دو 251/161 و درجة آزادی 87 است. نسبت کای دو به درجۀ آزادی 85/1 زیر آستانه پیشنهاد شده 0/2 است. افزون‌براین، شاخص‌های برازش به شکل گروهی از هم‌سویی داده‌ها با مدل پیشنهادی پشتیبانی و چهارچوب مفهومی را تأیید می‌کنند. برمبنای یافته‌های پژوهش حاضر، می‌توان شاخص‌های مشارکت روستاییان را در طرح‌ها و برنامه‌های کشاورزی، صنعتی، خدماتی و طرح‌های گردشگری ارتقاء داد و روحیۀ هم‌کاری را میان روستاییان تقویت کرد. تحقق این موضوع، امکان توسعۀ ابعاد محیطی ـ اکولوژیک، اجتماعی، اقتصادی، کالبدی ـ زیربنایی سکونتگاه‌های روستایی را فراهم می‌کند.
 

کلیدواژه‌ها

• مشارکت روستاییان
• توسعۀ پایدار روستایی
• ناحیۀ دولت‌آباد

موضوعات

• برنامه ریزی در بخش های شهری و روستایی

مراجع

1. ایمانی، ب.، معدنی، ج.، و طالبی، ر. (1403). تحلیل جایگاه برنامه‌ریزی مشارکت پذیر مردمی در چشم‌اندازسازی توسعۀ روستایی (مطالعۀ موردی: روستاهای دهستان آبگرم شهرستان سرعین). مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی، 19 (3).
2. درگاه ملی آمار، نتایج سرشماری استان کرمان، شهرستان جیرفت، سال 1395.
3. قباخلو، پ.، کیانیان، م.، صالح‌پور جم، و امین نیکو، ش. (1403). بررسی عوامل مؤثر بر عدم مشارکت پایدار جوامع روستایی در طرح‌های بیابان‌زدایی (مطالعه موردی: شهرستان گرمسار). مدیریت جامع حوزه های آبخیز.
4. Amundsen, S., & Oyvind L. M., (2015). Linking Empowering Leadership to Job Satisfaction, Work Effort, and Creativity: The Role of Self-Leadership and Psychological Empowerment. Journal of Leadership and Organizational Studies August 1, 22 (3), 304-323.
5. Bao, J., & Sun, J. (2008). Community participation in tourism of Yubeng village: Means of participation and its significance for empowerment. Tourism forum, 4, 58-65.
6. Bao, J. G., & Yang, B. (2022). Institutionalization and practices of the “rights to tourist attractions” (RTA) in “Azheke Plan”: A field study of tourism development and poverty reduction. Tourism Tribune, 37(1), 18-31.‏
7. Biro, J. (2017). Use of partial least squares (PLS) in strategic management research: A review of four recent studies. Strategic management journal, 20(2), 195-204.
8. Boley, B. B., McGehee, N. G., Perdue, R. R., & Long, P. (2014). Empowerment and resident attitudes toward tourism: Strengthening the theoretical foundation through a Weberian lens. Annals of Tourism research, 49, 33-50.‏
9. Boley, B.B., McGehee, N.G. (2014). Measuring empowerment: Developing and validating the Resident Empowerment through Tourism Scale (RETS). Manage, 45, 85–94.
10. Chen, F., Sun, Z., & Zhao, Y. (2024). The effects of social capital and family income on farmers’ participation in rural public goods provision. Journal of Rural Studies, 109, 103332.‏
11. De Nisa, G. (2024). Community Participation in Village Development Planning: A Comparative Study In Bakambat And Cindai Alus Villages. Journal of Transformative Governance and Social Justice, 2(1), 25-41.‏
12. Ericsson, KA. (2004), Deliberate Practice and the Acquisition and Maintenance of Expert Performance. Medicine and Related Domains. 79 (10), S70-S81.
13. Fernandez, S., & Moldogaziev, T. (2015). Employee Empowerment and Job Satisfaction in the U.S. Federal Bureaucracy: A Self-Determination Theory Perspective. the American Review of Public Administration, 45 (4), 375-401.
14. Hughes, E., & Scheyvens, R. (2020). Development alternatives in the Pacific: How tourism corporates can work more effectively with local communities. Reworking Tourism (pp. 44-62). Routledge.‏
15. Hu, B. M., & Zhang, M. C. (2019). The Theoretical Framework and Mode Construction of Community Tourism Empowerment in China-Based on the review of Western Tourism Empowerment Theory. Sichuan Univ. Sci. Eng, 34, 87-100.‏
16. Li, J., & Zhao, X. P. (2001). On some theoretical problems concerning the community participation and tourism development. Tourism Tribune, 16(4),
    44-47.‏
17. Mulyan, A., & Martoni, A. (2024). Community Participation in Village Tourism Development. International Journal of Multicultural and Multireligious Understanding, 11(3), 120-132.‏
18. Pratiwi, A. S., & Heriyanti, A. P. (2024). Community Participation in Environmental Conservation Based on Dawuhan Tradition in Tegalwaton Village Spring, Semarang Regency. Indonesian Journal of Earth and Human, 1(1), 17-26.
19. Rasool, A., Saeed, S., Ahmad, S., Iqbal, A., & Ali, A. (2024). Empowering Community Participation for Sustainable Rural Water Supply: Navigating Water Scarcity in Karak District Pakistan. Groundwater for Sustainable Development, 101269.‏
20. Rukn al-Din Eftekhari, A.R., Mahmoudi, S., Ghaffari, G.R., & Pourtaheri, M. (2015). Explained Model Space Social capital In Sustainable Rural Development Item: villages in Khorasan Razavi. Quarterly Journal of Economics Space and Rural Development, 4 (1), 87-107.
21. Saleh Nasab, Gh. (1992). The Role of Women in Agricultural Development. Agricultural Research, Education and Extension, 151, 22-27.
22. Scheyvens, R., & Biddulph, R. (2018). Inclusive tourism development. Tourism Geographies, 20(4), 589-609.‏
23. Tong, J., Li, Y., & Yang, Y. (2024). System construction, tourism empowerment, and community participation: The sustainable way of rural tourism development. Sustainability, 16(1), 422.‏
24. Tregear, Angela, & Cooper, Sarah. (2016). Embeddedness, social capital and learning in rural areas: The case of producer cooperatives. Journal of Rural Studies, 44, 101-110.
25. Wang, N. (2006). Consumer empowerment or consumer disempowerment: a re-examination of the transformation of macro-consumption pattern in urban China. J. Sun Yat-sen Univ, 46, 100-106.
26. Zortea, Tiago C, Brenna, Connor TA, Joyce, Mary, McClelland, Heather, Tippett, Marisa, Tran, Maxwell M, Heise, Marnin J. (2020). The impact of infectious disease-related public health emergencies on suicide, suicidal behavior, and suicidal thoughts. Crisis.
27. Zuo, B. (2011). The Dilemma and Outlet of Community Participation in Tourism Development in the Context of Development Doctrine. Thinking 2011, 4,
    122–126.