سنجش عملکرد جامع عملکرد تعاونی‌های تولید روستایی (مورد نمونه: استان اصفهان)

نوع مقاله : مطالعه موردی

نویسندگان

• مریم نجفی ¹
• سید هدایت الله نوری ²
• امیر مظفر امینی ³

¹ پژوهشگر پسادکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

² استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

³ دانشیار توسعۀ روستایی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

https://doi.org/10.22067/jgrd.2022.48944.0

چکیده

شناخت عملکرد تعاونی­های تولید روستایی به‌عنوان یکی از مهم­ترین تشکل­های مردمی در بخش کشاورزی می‌تواند نقش بسیار مهمی در تصمیم­گیری مدیران و برنامه­ریزان روستایی به‌منظور اتخاذ تصمیم مناسب در راستای توسعه تعاونی­ها داشته باشد. هدف این پژوهش طراحی ابزار سنجش -محقق­ساخته- جامعی به‌منظور ارزیابی عملکرد تعاونی­های تولید روستایی استان اصفهان است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و ابزار جمع­آوری اطلاعات، پرسش­نامه است. ارکان تعاونی­های تولید روستایی استان اصفهان (مجمع عمومی، هیئت مدیره، بازرس یا بازرسان) جامعة آماری پژوهش را تشکیل می‌دهد. داده­های مورد نیاز با تکمیل پرسشنامه توسط 375 نفر از ارکان تعاونی­های تولید روستایی جمع­آوری شد. روایی محتوا و روایی سازه هفت‌بعدی عملکرد جامع و نیز پایایی آن بررسی و تأیید شد. در این پژوهش از مدل تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد و شاخص­های به‌دست‌آمده (RMSEA برابر با 068/0، CFI برابر با 987/0 و TLI برابر با 976/0) حاکی از برازش مطلوب مدل بود. در این تحقیق عملکرد تعاونی­های تولید روستایی استان اصفهان به تفکیک شهرستان با استفاده از ابزار سنجش محقق­ساخته بحث‌شده، بررسی شده است. نتایج تحقیق بیانگر این بود که در میان ابعاد هفت­گانة عملکرد، بعد بهبود وضعیت معیشتی و ارتقای توان اقتصادی اعضا بیشترین نقش را در ارزیابی عملکرد تعاونی­ها داشته و نیز ابزار سنجش، توانایی پیش­بینی عملکرد مالی تعاونی­ها را داشته است. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که در حدود 6/63 درصد آن­ها عملکرد خوبی داشته­اند.

کلیدواژه‌ها

• تعاونی‌های تولید روستایی
• ابعاد عملکرد
• عملکرد جامع
• تحلیل عاملی تأییدی

20.1001.1.20081391.1400.19.2.2.1

مراجع

1.  

   1. احمدپور، ا.، مختاری، و.، و پورسعید، ع.ر. (1393). شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونی­های تولید کشاورزی در استان ایلام. فصلنامة روستا و توسعه،17(3)، 105-122.
   2. احمدی فیروزجایی، ع.، صدیقی، ح.، و محمدی، م. ع. (1385). مقایسه­ی مؤلفه­های سرمایةاجتماعی کشاورزان عضو و غیر عضو تعاونی­های تولید روستایی. فصلنامة علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، 6 (23)، 93-111.
   3. استیون، ب. (1392). مرجع شاخص­های کلیدی ارزیابی عملکرد سازمان. ترجمة محسن قره­خانی و حسین صامعی. تهران: انتشارات آریانا قلم.
   4. امینی، ا. م.، مزینی، ن.، و قدیمی، س. ع. ر. (1394). ارزیابی تطبیقی موفقیت شرکت­های تعاونی تولید روستایی با دیگر نظام­های بهره­برداری کشاورزی، (مطالعة موردی: شهرستان­های کاشان و آران و بیدگل). فصلنامة تعاون و کشاورزی، 4(14)، 61-87.
   5. امینی، ا. م.، و صفری­شالی، ر. (1381). ارزیابی تأثیر آموزش در موفقیت شرکت­های تعاونی مرغداران. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 6(2)، 17-27.
   6. آزادی، ح.، و کرمی، ع. ا. (1380). مقایسة موفقیت واحدهای مکانیزة تعاونی­های روستایی، تعاونی­های تولید و شرکت­های مکانیزة استان فارس. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 5(3)، 33-47.
   7. آقاجانی­ورزنه، م. (1380). بررسی و ارزیابی فعالیت­های شرکت­های تعاونی تولید روستایی استان اصفهان(71-1351). (پایان­نامة منتشر نشدة کارشناسی ارشد مهندسی توسعه روستایی، دانشگاه صنعتی اصفهان، ایران.
   8. باقری، ا.، امامی، ن.، و محمدزاده نصرآبادی، م. (1396). سنجش کیفیت خدمات تعاونی­های تولید روستایی شهرستان اردبیل به روش سرو کوال. فصلنامة برنامه­ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، (30)، 1-31.
   9. پرهیزکاری، ا.، و بدیع برزین، ح. (1396). ارزیابی عوامل مؤثر بر کارایی اقتصادی تعاونی­های تولید روستایی ناحیة الموت. فصلنامة اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 4(19)، 19-42.
   10. حافظ­نیا، م. ر. (1395). مقدمه­ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: انتشارات سمت.
   11. روحانی، س. (1384). مقایسة بهره­وری آب در مزارع کشاورزان عضو و غیر عضو تعاونی­های تولید (مطالعة موردی استان همدان). اقتصاد کشاورزی و توسعه ویژه­نامة بهره­وری و کارایی، 53-72.
   12. سازمان تعاون روستایی استان اصفهان، (1396). بازیابی در 1 تیر 1396، از

   http://www.agri-corc.ir/Portals/7/asasname-taavoni%20tolid.pdf

   13. سازمان تعاون روستایی، (1395). بازیابی در 1 تیر 1396، از

   http://www.agri-corc.ir/Default.aspx?tabid=6096

   14. سازمان مدیریت و برنامه­ریزی استان اصفهان، (1394)، سالنامة آماری استان اصفهان. اصفهان: نشر سازمان برنامه و بودجه. معاونت آمار و اطلاعات.
   15. صدیقی، ح.، و درویشی­نیا، ع. ا. (1381). بررسی میزان موفقیت شرکت­های تعاونی تولید روستایی استان مازندران. مجلة علوم کشاورزی ایران، 33(2)، 313-323.
   16. صفری شالی، ر. (1380). نقش تعاونی­های تولید روستایی در توسعة پایدار بخش کشاورزی، نشریة اطلاعات سیاسی- اقتصادی، (167-168)، 212-219.
   17. صفری­شالی، ر. (1381). تعاونی­های تولید روستایی ایران. مجلة جهاد، 22(250-251)، 64-71.
   18. فاریابی، م.، و احمدوند، م. (1396). تعیین­کننده­های عملکرد تعاونی­های تولید روستایی در جنوب استان کرمان. فصلنامة پژوهش­های روستایی، 8(3)، 404-421.
   19. محبوبی، م. ر.، و آبیار، ن. م. (1390). مقایسة بهره­وری متوسط عوامل تولید در نظام­های بهره­برداری (استان گلستان). نشریة اطلاعات سیاسی- اقتصادی، (283)، 218-229.
   20. محسن­پور، ر. (1387). بررسی عملکرد طرح­های آب و خاک در چاه­های شرکت تعاونی تولید روستایی. فصلنامة مدیریت آب، 1(1)، 113-135.
   21. موسوی، م. ن.، و حکمت­نیا، ح. (1384). تحلیل عاملی و تلفیق شاخص­ها در تعیین عوامل مؤثر بر توسعة انسانی نواحی ایران. مجلة جغرافیا و توسعه، 3(6)، 55-70.
   22. میردامادی، س. م.، و چهارسوقی­امین، ح. (1386). بررسی نقش تشکل­های تولیدی در بهبود وضعیت اقتصادی اعضای تعاونی­های تولید روستایی(مطالعة موردی استان ایلام). دو ماهنامة علمی-ترویجی جهاد، ترویج کشاورزی و توسعة روستایی، 27(278)، 90-106.
   23. نجفی، ب. (1361). بررسی برخی اثرات تأسیس شرکت­های تعاونی تولید در شهرستان ممسنی. مجلة علوم کشاورزی ایران، 13(1، 2، 3 و 4)، 41-50.
   24. هادیزاده­بزاز، م.، و بوذرجمهری، خ. (1395). بررسی نقش تعاونی­های تولید روستایی در افزایش توانمندی فنی و اقتصادی کشاورزان مناطق روستایی شهرستان نیشابور. فصلنامة راهبرد­های توسعه روستایی، 3(4)، 443-459.

    

   25. Akwabi-Ameyaw, K. (1997). Producer cooperative resettlement projects in Zimbabwe: Lessons from a failed agricultural development strategy. World Development, 25(3), 437-456.
   26. Carrasco, I. (2007). Corporate social responsibility, values, and cooperation. International Advances in Economic Research, 13(4), 454-460.
   27. Chesnick, D. S. (2000). Financial management and ratio analysis for cooperative enterprises. United States, Department of Agriculture, Rural Business-Cooperative Service.
   28. Donovan, J., Blare, T., & Poole, N. (2017). Stuck in a rut: emerging cocoa cooperatives in Peru and the factors that influence their performance. International Journal of Agricultural Sustainability, 15(2), 169-184.
   29. Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 39-50.
   30. Hadizadeh Bazaz, M., Bouzarjomehri, K., Shayan, H., & Novghani Dokht Bahmani, M. (2015). Performance Evaluation of Rural Production Cooperatives on the Sustainable Agricultural Development Case Study: Nishabour County. Journal of Research and Rural Planning, 4(2), 111-125.
   31. Hair Jr, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., & Tatham, R. L. (2010). SEM: An introduction. In Multivariate data analysis: A global perspective (pp. 629-686). USA: Pearson Education.
   32. Lee, C. K., Lee, Y. K., & Wicks, B. E. (2004). Segmentation of festival motivation by nationality and satisfaction. Tourism Management, 25(1), 61-70.
   33. Mhembwe, S., & Dube, E. (2017). The role of cooperatives in sustaining the livel ihoods of rural communities: The case of rural cooperatives in Shurugwi District, Zimbabwe. Jàmbá: Journal of Disaster Risk Studies, 9(1), 1-9.
   34. Mojo, D., Fischer, C., &Degefa, T. (2017). The determinants and economic impacts of membership in coffee farmer cooperatives: recent evidence from rural Ethiopia. Journal of Rural Studies, 50, 84-94.
   35. Schreiber, J. B., Nora, A., Stage, F. K., Barlow, E. A., & King, J. (2006). Reporting structural equation modeling and confirmatory factor analysis results: A review. The Journal of Educational Research, 99(6), 323-338.
   36. Seguí-Mas, E., & Bollas-Araya, H. (2012). The Sustainability Reporting Assurance in the Biggest Cooperatives. Centro de Investigación en Gestión de Empresas, Universitat Politècnica de València. Retrieved June 22, 2017, from www. aeca1. org/pub/on_line/comunicaciones.../cd/109h. pdf.
   37. Sisay, D. T., Verhees, F. J., & van Trijp, H. C. (2017). Seed producer cooperatives in the Ethiopian seed sector and their role in seed supply improvement: A review. Journal of Crop Improvement, 31(3), 323-355.
   38. Williams, B., Onsman, A., & Brown, T. (2010). Exploratory factor analysis: A five-step guide for novices. Australasian Journal of Paramedicine, 8(3), 1-13.