عوامل کلیدی مؤثر در توسعۀ پایدار گردشگری روستایی در استان مازندران با رویکرد سناریو مبنا

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

• زهرا شریفی نیا

گروه جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

https://doi.org/10.22067/geography.v18i1.85282

چکیده

اهداف: هدف اصلی این تحقیق، شناسایی عوامل کلیدی مؤثر و بررسی میزان اثر­گذاری آن ها بر وضعیت آیندة توسعة پایدار گردشگری مناطق روستایی در منطقة مورد مطالعه است که می تواند راهنمایی برای تدوین راهبردهای اجرایی، سیاست­گذاری، برنامه ریزی و تحقق آیندة مطلوب زیست پذیری روستاهای استان مازندران باشد.
روش: نوع تحقیق از نظر هدف کاربردی و از جهت روش توصیفی- تحلیلی است. برای گردآوری داده ها از روش کتابخانه ای و میدانی(پرسش نامه و مصاحبه) استفاده شده است. جامعة آماری این تحقیق شامل 40 نفر از کارشناسان سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و استادان دانشگاه است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارMICMAC و Morphol استفاده شد.
یافته ها/ نتایج: یافته های تحقیق نشان داد که 8 متغیر کلان اثرگذار بر تقویت گردشگری روستایی در استان شناسایی و با استفاده از نرم افزار میک مک، میزان تأثیرپذیری و تأثیرگذاری آن ها تعیین شد. همچنین شاخص پرشدگی به‌دست‌آمده برابر با 94/89 است که این امر مبین ضریب بالای تأثیرگذاری متغیرها و عوامل انتخاب‌شده بر یکدیگر است.
نتیجه گیری: بر اساس نتایج تحقیق، سناریو اول با داشتن اینرسی 12/50 به‌عنوان محتمل‌ترین و مقاوم‌ترین سناریو در برابر تغییرات احتمالی(مثبت و منفی) شناسایی شد. در این سناریو، سناریوی مطلوب با 3 فرض و سناریوی بحرانی با 2 فرض ارائه ‌شد. همچنین، این سناریو با داشتن 3 وضعیت بینابین نشان از وضعیت متوسط عوامل مؤثر در توسعة گردشگری روستایی در منطقه دارد.

کلیدواژه‌ها

• توسعۀ پایدار
• گردشگری
• سناریونویسی
• استان مازندران

20.1001.1.20081391.1399.18.1.11.1

مراجع

1.  

   1. بهزادی، ص؛ رهنما، م. ر؛ جوان، ج. و عنابستانی، ع. ا. (1397). شناسایی عوامل کلیدی موثر بر توسعه گردشگری با رویکرد آینده نگاری، مطالعه موردی: استان یزد. فصلنامه مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، 33(9)، 37-52. 2. ت
   2. تقوایی، م. و حسینی­خواه، ح. (1396). برنامه­ریزی توسعة صنعت گردشگری مبتنی بر روش آینده­پژوهی و سناریونویسی، مطالعة موردی: شهر یاسوج. فصل­نامة برنامه­ریزی و توسعة گردشگری­، 6(23)، 30-8. 3.
   3. تقوی، م. و قلی­پور سلیمانی، ع.­ (1388). عوامل مؤثر بر رشد صنعت گردشگری ایران. پژوهش­های اقتصادی، 9(3)، 172-152.
   4. ­ده ده زاده سیلابی، پ. و احمدی­فرد، ن. (1398). تعیین پیشران­های کلیدی مؤثر بر توسعة گردشگری با رویکرد آینده­پژوهی، مطالعة موردی: شهرستان­های استان مازندران. جغرافیا و پایداری محیط، 9(30)، 89-73.
   5. رهنما، م. ر؛ شاکرمی، ک. و عباسی، ح. (1397). شناسایی و تحلیل پیشران­های مؤثر بر توسعة منطقه­ای استان البرز با رویکرد برنامه­ریزی سناریومبنا. آمایش سرزمین، 10(18)، 166-139.
   6. رورده، ه؛ باعقیده، م. و داداشی رودباری، ع. (1393). بررسی اثر توپوگرافی بر پتانسیل اقلیم گردشگری، مطالعة موردی: استان مازندران، مجلة برنامه‌ریزی و توسعة گردشگری، 3(11)، 217-200.
   7. زالی، ن. و پورسهراب، آ. (1396). آینده­نگاری توسعة منطقه­ای با رویکرد تلفیقی سناریونویسی و مدل تحلیلی SWTO؛ مطالعة موردی: استان گیلان. برنامه­ریزی و آمایش فضا، 21(97)، 220-189.
   8. زرآبادی، ز.س. و طباطبایی، س.س. (1393). ساماندهی سکونتگاه­های روستایی شهرستان دماوند بر اساس شاخص­های شبکة منطقه­ای با بهره­گیری از تکنیک تاپسیس. فصل­نامة پژوهش­های روستایی، 5(18)، 466-445.
   9. فرجی، ا؛ نعمت­پور، م. و عشریه، ا. (1396). تحلیل سیستمی اثرات مثبت و منفی توسعة گردشگری ایران با رویکرد آینده­پژوهی. دو فصل­نامة مطالعات اجتماعی گردشگری، 5(9)، 189-151.
   10. قادری، ر؛ هادیانی، ز؛ محمدی، ک. و ابوبکری، ط. (1390). استراتژی­های برنامه­ریزی منطقه­ای گردشگری با استفاده از تکنیک SWO؛ مطالعة موردی: شهرستان پیرانشهر. فصل­نامة برنامه­ریزی منطقه ای،1(1)، 40-27.
   11. موسوی، م.ن؛ جلالیان، ا. و کهکی، ف. (1396)، تدوین سناریوهای عوامل مؤثر بر توسعة گردشگری استان اذربایجان غربی با استفاده از سناریو ویزارد. گردشگری شهری، 4(3)، 49-62.
   12. ناظمی­، ا. و قدیری، ر. (1385). آینده‌نگاری از مفهوم تا اجرا. تهران: مرکز صنایع نوین.
   13. نصر، ط. (1395). جایگاه نشانه­شناسی شهر ایرانی در گردشگری در راستای آینده­پژوهی برنامه­ریزی شهری و توسعة پایدار. فصل­نامة برنامه­ریزی منطقه­ای، 6(24)، 200-189.

    

   14. Awedyk, M., & Niezgoda, A. (2018). Resilience planning as an opportunity for future sustainable development in tourism. Operations Research and Decisions, 28(2). 23-40.
   15. Ciolac, R., Csosz, I., Balan, I., & Dincu, A. M. (2011). Research regarding the impact of rural tourism forms on the rural area. Scientific Papers Animal Science and Biotechnologies, 44(2), 475-478.
   16. Draper, S., Goodman, J., Hardyment, R., & Murray, V. (2009). Tourism 2023: Four Scenarios, a Vision and Strategy for UK Outbound Travel and Tourism. Forum for the Future.
   17. Dwyer, L., Edwards, D., Mistilis, N., & Adler, C. (2009). Destination and enterprise management for a tourism future. Tourism Management, 30(1), 63-74.
   18. Giaoutzi, M., & Nijkamp, P. (2006). Tourism and regional development: New pathways. London: Routledge.
   19. Iqbal, B. A., & Sami, S. (2016). Global and India’s tourism scenario. Journal of Tourism and Hospitality, 5(1), 1-3.
   20. Lee, C. C., & Chang, C. P. (2008). Tourism development and economic growth: A closer look at panels. Tourism Management. 29(1), 180-192.
   21. Lub, X., Rijnders, R., Caceres, L., & Bosman, J. (2015). The future of hotels: The lifestyle hub. A design-thinking approach for developing future hospitality concepts. Journal of Vacation Marketing, 22(3), 1-16.
   22. Mai, T., & Smith, C. (2018). Scenario-based planning for tourism development using system dynamic modelling: A case study of Cat Ba Island Vietnam. Tourism Management, 68, 336-354.
   23. Page, S. J., Yeoman, I., Connell, J., & Greenwood, C. (2010). Scenario planning as a tool to understand uncertainty in tourism: the example of transport and tourism in Scotland in 2025. Current Issues in Tourism, 13(2), 99-137.
   24. Reid, L. J., Smith, S., & McCloskey, R. (2008). The effectiveness of regional marketing alliances: A case study of the Atlantic Canada tourism partnership 2000– 2006. Tourism Management, 29(3), 581-593.
   25. Roth, A., & Kaberger, T. (2002). Making transport systems sustainable. Journal of Cleaner Production, 10(4), 361-371.
   26. Schwaninger, M. (1989). Trends in Leisure and Tourism for 2000-2010: Scenario Witrh consequences for planners. New York: Prentice Hall
   27. Sebele, L. S. (2010). Community-based tourism ventures, benefits and challenges: Khama Rhino sanctuary trust, central district, Botswana. Tourism Management, 31(1), 136-146.
   28. Zeng, B., & Ryan, C. (2012). Assisting the poor in China through tourism development: A review of research. Tourism Management, 33(2), 239-248.
   29. Zhong, L., Deng, J., & Xiang, B. (2008). Tourism development and the tourism area life-cycle model: A case study of Zhangjiajie national forest park China. Tourism Management, 29(5), 841-856.
   30. Zhou, J., Loh, Y. T., Bressan, R. A., & Martin, G. B. (1995). The tomato gene pti1 encodes a serine/ threonine kinase that is phosphorylated by pto and is involved in the hypersensitive response. Cell, 83(6), 925-935.