نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 آزاد اسلامی واحد نجف آباد

2 واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی

3 دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

 اهداف: انجام مطالعات عدالت­ محور فضایی و جغرافیایی برای شناخت نابرایری فضایی در شهرها برای ایجاد جامعۀ در خور تعالی انسان یک ضرورت است. محله، کوچکترین سطح تقسیم کالبدی شهر که به طور مستقیم با اساسی­ ترین نیاز­های زندگی انسان در ارتباط است، مهمترین بخش تأثیر­پذیر از نابرابری­ های فضایی می­ باشد. محله ­های شهر اصفهان از این قاعده جدا نیستند. هدف این پژوهش تحلیل سطح برخوداری از خدمات عمومی در مقیاس محله­ای در محله­ های شهر اصفهان است.
روش: از نظر روش­شناسی براساس ماهیت از نوع توصیفی _موردی و تحلیلی است. براساس هدف از نوع کاربردی می­ باشد. به منظور گرد­آوری اطلاعات از روش­های اسنادی، کتابخانه­ ای و میدانی و ابزار­های مشاهده، پرسش­نامه، آرشیوهای اطلاعاتی شهرداری اصفهان استفاده شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده­ها از مدل­های شاخص توسعۀ انسانی (HDI)، آزمون های آمار فضایی، همبستگی فضایی شاخص موران و میانگین نزدیکترین همسایه و تحلیل­های ZONAL در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) به صورت ترکیبی بر اساس مدل مفهومی استفاده شده است.
یافته­ ها/ نتایج: نتیجه نشان می­ دهد که نابرابری در توزیع شاخص­های عدالت فضایی با عملکرد محله­ای در بین محله­ های شهر اصفهان وجود دارد و این نقش مهمی در ایجاد دوگانگی فضایی در شهر اصفهان داشته است. این نابرابری فضایی در درون هر محلۀ شهر نیز وجود دارد. در پهنۀ شهر اصفهان جزیره­ هایی با سطح برخورداری بالا در مقابل سطح وسیع با برخورداری کم شکل گرفته است.

کلیدواژه‌ها

1. پور محمدی، م. (1386). برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری. تهران: سمت.
2. تقوایی، ع؛ بمانبان، م؛ پورجعفر، م. و بهرام‌پور، م. (1394). میزان سنجش عدالت فضایی در چارچوب نظریة شهر عدالت‌محور، مورد پژوهی: مناطق بیست‌دوگانة شهرداری تهران. مدیریت شهری. 14 (38)، 423- 391.
3. ثقه اسلامی، ع؛ بهنمامی فرد، م. (1391). تحلیل مرزبندی محلات قراردادی با استفاده از نقشه-های شناختی ساکنان، مطالعة موردی محله‌بندی شهرداری مشهد. چهارمین همایش برنامه‌ریزی و مدیریت شهری مشهد، 20 و 21 ادریبهشت 1391. دانشگاه فردوسی مشهد.
4. حبیبی، س. مسائلی، ص. (1378). سرانه‌های فضاهای شهری. تهران: سازمان ملی زمین و مسکن.
5. حکمت نیا، ح؛ موسوی، م. (1390). کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه‌ریزی شهری. چاپ دوم. یزد: انتشارات علم نوین .
6. دداش پور، ه؛ ستمی، ف. (1390). سنجش عدالت فضایی خدمات عمومی شهری بر اساس توزیع جمعیت ، قابلیت دسترسی و کارایی در شهر یاسوج. مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای. 3 (10)، 22-1.
7. رفیعیان, م؛ شالی، م. (1391). تحلیل فضایی سطح توسعه‌یافتگی تهران به تفکیک مناطق شهری. مدرس علوم انسانی – برنامه‌ریزی و آمایش فضا. 16 (4)، 25-49.
8. رهنما, م؛ ذبیحی، ذ. (1391). تحلیل توزیع تسهیلات عمومی شهری در راستای عدالت فضایی با مدل یکپارچة دسترسی در مشهد. جغرافیا و توسعه ،23، 26-5 .
9. ساجدی، ع. (1389). عدالت اجتماعی و نقش آن بر توسعة پایدار. سومین همایش جغرافیا و رویکرد علمی به توسعة پایدار. پیرانشهر.
10. شکویی، ح. (1374). دیدگاه نو در جغرافیای شهری. چاپ دوم. تهران: سمت.
11. شکویی، ح. (1385). اندیشه‌های نو در فلسفة جغرافیا. جلد اول. چاپ هشتم. تهران: گیتاشناسی.
12. شکوئی، ح. (1388). فلسفه‌های محیطی و مکتب های جغرافیایی. تهران: گیتاشناسی.
13. شماعی، ع. تیموری؛ س و بهرامی اصل، ح. (1395) تحلیل فضایی جمعیت و خدمات شهری با رویکرد عدالت فضایی (مطالعة موردی: شهر خرم آباد). جغرافیایی سرزمین. 13 (49)، 64-47.
14. شماعی، ع. و پوراحمد، ا. (1385). بهسازی و نوسازی شهری. چاپ دوم. تهران: دانشگاه نهران.
15. شهرداری اصفهان. (1391). آمارنامة شهر اصفهان 1391 . اصفهان: معاونت برنامه‌ریزی ، پژوهش و فناوری اطلاعات.
16. شیعه، ا. (1386). مقدمه‌ای بر برنامه‌ریزی شهری. تهران: علم و صنعت.
17. طهماسبی‌زاده، ف. (1392). تحلیل فضایی عدالت اجتماعی در شهر، مطالعة موردی شهر اصفهان. پایان‌نامة منتشرنشدة کارشناسی‌ارشد رشتة جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری. دانشگاه ازاد اسلامی واحد نجف‌آباد، نجف آباد، ایران.
18. عسگری، ع. (1390). تحلیل آمار فضایی با ARC GIS . تهران: سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران.
19. مطهری، م. (1403 ق). بررسی اجمالی مبانی اقتصاد اسلامی. تهران: انتشارات حکمت اول.
20. هزار جریبی، ج. (1390) بررسی احساس عدات اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن (مطالعة موردی شهر تهران). جامعه‌شناسی کاربردی، سال 22 ، شمارة پیاپی 23، شمارة 3، 62-31.
21. وارثی، ح. قائد رحمتی، ص؛ و باستانی فر، ا. (1386). بررسی اثرات توزیع خدمات شهری در عدم تعادل فضایی جمعیت، مطالعة موردی شهر اصفهان. مجلة جغرافیا و توسعه، 5 (9)، 106-91. هاروی، د. (1379). عدالت اجتماعی و شهر. (ترجمه، ف. حسامیان و دیگران). تهران: شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری.
22. یعقوبی، د. (1388). درک ایرانیان از عدالت. تهران: جامعه‌شناسان.
23. Albo, G. (2009). Challenges for urban social justice movements: Neoliberal urbanism, the Canadian city and Toronto. Toronto, ON: Centre for Social Justice.
24. Bowen, W. M. (2002). Environmental justice through research-based decision-making. London, England: Routledge.
25. Bullard, R. (2015). Environmental Justice in the United States. In J. Wright (Ed.). International encyclopedia of the social and behavioral sciences (pp. 756-762). Oxford, UK: Elsevier Science.
26. Buzzelli, M. (2008). Environmental justice in Canada: It matters where you live. Ottawa, ON: Canadian Policy Research Networks.
27. Dufaux, F. (2008). Birth announcement, justice spatial/spatial justice. Retrieved from www.jssj.org.
28. Kinman, E. L. (1999). Evaluating health service equity at a primary care clinic in Chilimarca, Bolivia. Social Science & Medicine, 49(5), 663-678.
29. Kunzmann, K. R. (1998). Planning for spatial equity in Europe. International Planning Studies, 3(1), 101-120.
30. Li, B., Li, T., Yu, M., & Chen, B. (2017). Can equalization of public services narrow the regional disparities in China? A spatial econometrics approach. China Economic Review, 44, 67-78.
31. Liu, W., Chen, W., & Dong, C. (2017). Spatial decay of recreational services of urban parks: Characteristics and influencing factors. Urban Forestry and Urban Greening, 25, 130-138.
32. Lorestani, A., Yaghoubpour, Z., & Shirzadian, R. (2016). Analysis of spatial distribution of Tehran Metropolis urban services using models of urban planning. International Journal of Human Capital in Urban Management, 1(2), 83-92.
33. Marshall, G., & Swift, A. (1993). Social class and social justice. British Journal of Sociology, 44 (2), 187-211.
34. Martnez, J. (2005). Monitors intra-urban nequalities with GIS-based indicators with a case study in Rosario, Argentina (Unpublished doctoral thesis). Utrecht University, the Netherlands.
35. Ouyang, W., Wang, B., Tian, L., & Niu, X. (2017). Spatial deprivation of urban public services in migrant enclaves under the context of a rapidly urbanizing China: An evaluation based on suburban Shanghai. Cities, 60, 436-445.
36. Pearsall, H., & Pierce, J. (2010). Urban sustainability and environmental justice: Evaluating the linkages in public planning/policy discourse. Local Environment, 15(6), 569-580.
37. Soja, E. (2008, March 12). The city and spatial justice, justice spatial/spatial justice. Paper presented in the Conference of Spatial Justice, Nanterre, Paris, France.
38. Stephens, C., & Church, C. (2017). Environmental justice and health. In S. R. Quah (Ed.). International encyclopedia of public health (2nd ed.) (pp. 499-506). Cambridge, MA: Academic Press.
39. Swyngedouw, E., & Heynen, N. C. (2003). Urban political ecology, justice and the politics of scale. Antipode, 35(5), 898-918.
40. Tsou, K. W., Hung, Y. T., & Chang, Y. L. (2005). An accessibility-based integrated measure of relative spatial equity in urban public facilities. Cities, 22(6), 424-435.
41. Wüstemann, H., Kalisch, D., & Kolbe, J. (2017). Access to urban green space and environmental inequalities in Germany. Landscape and Urban Planning, 164, 124-131.
CAPTCHA Image