Mental Models of Local Managers Regarding Environmental Risk Management Strategies (Case Study: Peri-Urban Settlements of Birjand)

Document Type : Research-Case Study

Authors

• Mohammad Hajipour ¹
• Mobina Osmani ²

¹ Assistant Professor of Geography and Rural Planning, Department of Geography, Faculty of Literature and Humanities, University of Birjand, Birjand, Iran

² MA student in Environmental Hazards, Department of Geography, Faculty of Literature and Humanities, University of Birjand, Birjand, Iran

https://doi.org/10.22067/jgrd.2024.86985.1403

Abstract

Environmental risks are an inseparable part of the interplay between humans and the environment, which, due to its growing consequences, has come under spotlight in planning and decision-making systems of countries, especially in the developing world. Peri-urban spaces can be subject to irreparable damages inflicted by environmental risks, as they have become a destination for a growing population of migrants to large cities (regional and national) or urban escapees. It is because risky behavior has wreaked havoc on natural and man-made foundations in peri-urban areas. Within the framework of risk management, identifying the types of risks, measuring them, making decisions to address them (countermeasures) and monitoring are some of basic measures. Awareness of local strategies for managing environmental risks is a strategic priority for sustainable planning. Given the role of executive managers in dealing with risks, this research attempts to investigate the mental models of local managers (Dehyaran) about strategies for dealing with environmental risks in the peri-urban area of Birjand. In this applied nature, a descriptive method had been adopted. Data collection involved documentary studies, interviews, and a survey of the managers’ views. The findings were analyzed using the Q method in SPSS software. According to the results, 18 types of risks (both natural and human-induced) have emerged in the peri-urban area of Birjand. According to local managers, 26 propositions (solutions) can be considered in the form of three mental models for tackling environmental risks. The themes of the identified models include "improving issues in the physical dimension", "enhancing factors that strengthen the sense of security in the residential pathways", and "growth of financial and human capital in the local community". Ultimately, local managers posit that the management of environmental hazards in the peri-urban areas of Birjand is contingent upon the tactfulness and problem-solving of human issues.

Keywords

• Environmental Risks
• Peri-Urban Settlements
• Birjand
• Q Analysis

Main Subjects

• Planning in urban and rural areas

References

1. افراخته، ح. (1399). فضاهای پیراشهری: الگوها، عوامل و پسایندها. توسعه فضاهای پیراشهری، 2(1)، 1-18.
2. افراخته، ح.، و حجی­پور، م. (1392). خزش شهری و پیامدهای آن در توسعه پایدار روستایی(مورد: روستاهای پیرامونی شهر بیرجند). جغرافیا، 11(39)، 158-185.
3. افراخته، ح.، و یوسفی، ع. (1383). مخاطرات محیطی در نواحی شهری (مطالعه موردی: رباط کریم). جغرافیا، 2(3)، 147-161.
4. ایمانی، ب. (1400). تدوین الگویی برای مدیریت مخاطرات طبیعی و پایداری نواحی شهری و روستایی نمونه: زمین‌لغزش در منطقة رودبار. جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، 32(3)، 105-128.
5. برقی، ح.، هاشمی، ص.، و جعفری، ن. (1396). سنجش تاب‌آوری محیطی روستاهای در معرض خطر زلزله (مطالعه موردی: دهستان معجزات در شهرستان زنجان). پژوهش و برنامه ریزی روستایی، 6(1)، 81-97.
6. بلادپس، ع. (1390). تحلیلی در مخاطرات محیطی و ژئومورفولوژیکی سکونتگاه‌های روستایی شمال منطقه مرند (دشت هالاکو). فضای جغرافیایی، 11(۳۶)، ۱-۲۳.
7. پاشاپور، ح.، و پوراکرمی، م. (1396). سنجش ابعاد کالبدی تاب‌آوری شهری در برابر مخاطرات طبیعی (زلزله)(مطالعه موردی منطقه 12 شهر تهران). مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه‌های انسانی (چشم‌انداز جغرافیایی)، 12، 985-1002.
8. پریشان، م. (1399). ارزیابی میزان مهارت مدیریت بحران زلزله در بین مدیران محلی و خانوارهای روستایی (مطالعه موردی: شهرستان قزوین). مدیریت بحران، 9(17)، 141-155.
9. خراسانی، م. ا.، و رجایی، س. ع. (1393). نگرشی بر پویش جمعیتی در روستاهای پیراشهری. مقاله ارائه‌شده در همایش ملی توسعه پایدار روستایی در افق 1404، اصفهان.
10. خورشیددوست، ع. م.، رضایی مقدم، م. ح.، احمدی، م.، و خالقی، س. (1390). نقش فرایندهای ژئومورفیک رودخانه‌ای در ایجاد مخاطرات محیطی شهر سنقر در استان کرمانشاه. فضای جغرافیایی، 11(35)، 209-234.
11. دانشپور سیدعبدالهادی؛ صرافی، مظفر؛ آشنایی، تکتم (۱۳۹۵). تحولات پیرا شهر نشینی در هاله کلان شهری تهران در دوره ۱۳۸۵ - ۱۳۷۵ خورشیدی به‌سوی توسعه‌ای سازنده یا گسترشی پراکنده؟ معماری و شهرسازی. 8(۱6)، 5-33.
12. رضوانی، م. ر.، و هرائینی، م. (1396). نقش مدیران محلی در مدیریت انتظامی مناطق روستایی پیرامون کلان شهر تهران (موردمطالعه: بخش آفتاب تهران). پژوهشنامه جغرافیای انتظامی، 5(19)، 1-24.
13. سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان خراسان جنوبی. (1401 الف). سالنامه آماری استان خراسان جنوبی.
14. سازمان مدیریت و برنامه استان خراسان جنوبی. (1401 ب). سیمای جمعیت استان خراسان جنوبی تا افق 1415. معاونت آمار و اطلاعات.
15. ساسان‌پور، ف.، و موسی‌وند، ج. (1389). تأثیر عوامل انسان ساخت در تشدید پیامدهای مخاطرات طبیعی در محیط‌های کلان شهری با کاربرد منطق فازی و سیستم اطلاعات جغرافیایی. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 10(16)، 29-50.
16. سجاسی قیداری، ح. ا.، خیرآبادی، ح.، محمودی، ح.، و حجی­پور، م. (1399). وندالیسم و حس تعلق مکانی در نواحی روستایی پیراشهر بیرجند. مسائل اجتماعی ایران، ۱۱(۱)، 89-122.
17. سلامت، ف.، ودیعه، س.، و حضرتی صومعه، ز. (1400). تعیین الگوهای ذهنی فعالان حزبی استان ایلام در زمینه موانع اجتماعی- فرهنگی، فعالیت‌های حزبی در استان ایلام. جامعه‌شناسی سیاسی ایران، 4(2)، 203-228.
18. سلمانی، م.، بدری، س. ع.، مطوف، ش.، و کاظمی ثانی عطااله، ن. (1394). ارزیابی رویکرد تاب‌آوری جامعه در برابر مخاطرات طبیعی مورد مطالعه: شهرستان دماوند). مدیریت مخاطرات محیطی، 2(4)، 393-409.
19. سلمانی، م.، کاظمی ثانی عطااله، ن.، بدری، س. ع.، و مطوف، ش. (1395). شناسایی و تحلیل تأثیر متغیرها و شاخص‌های تاب‌آوری: شواهدی از شمال و شمال شرقی تهران. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، 3(2)، 1-22.
20. صرافی، م. (1377). مبانی برنامه ریزی توسعه منطقه‌ای. تهران: انتشارات سازمان برنامه و بودجه.
21. فال سلیمان، م.، حجی­پور، م.، و کریمی­پور، ج. (1402). بازتاب کالبدی و فضایی سیاست‌های نولیبرالیسم در سکونتگاه‌های پیراشهر بیرجند. برنامه ریزی توسعه کالبدی، 10(1)، 73-88..
22. فرج‌زاده اصل، م.، شایان، س.، و باقدم، ع. (1384). ارزیابی ایمنی جاده‌ای با رویکرد مخاطرات محیطی: مسیر سنندج مریوان با استفاده از GIS. برنامه‌ریزی و آمایش فضا، ۹(۱)، ۱-۱۵.
23. فرزادبهتاش، م. ر.، کی‌نژاد، م. ع.، پیربابایی، م. ت.، و عسگری، ع. (1392). ارزیابی و تحلیل ابعاد و مؤلفه‌های تاب‌آوری کلان‌شهر تبریز. هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی، 18(3)، 33-44.
24. کاظمیان، غ. ر.، ضیایی، م.، امیری، م.، و مرادی، ح. (1397). ارائه الگویی برای مدیریت مناطق پیراشهری کلان‌شهر تهران. جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای، 8(30)، 361-378.
25. کاویانی، م. (1389). تحلیل فضایی مخاطرات محیطی و بحران‌های بوم شناسی در ایران. مطالعات راهبردی، 13(2)، 34-57.
26. محمدی یگانه، ب.، چراغی، م.، و کریم‌پور، ن. (1394). بررسی تاب‌آوری خانوارهای روستایی در برابر خشکسالی (مطالعه موردی: دهستان ترجان، شهرستان سقز). مقاله ارائه‌شده در دومین همایش ملی گردشگری، جغرافیا و محیط‌زیست پاک، همدان.
27. مرکز آمار ایران. (1395). سرشماری عمومی نفوس و مسکن. بازیابی از amar.org.ir
28. نوری˓ س. ه.، و نوروزی˓ ا. (1396). مبانی برنامه ریزی محیطی برای توسعه پایدار روستایی. اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان.
29. نوری˓ س. ه.، و سپهوند، ف. (1395). تحلیل تاب‌آوری سکونتگاه‌های روستایی در برابر مخاطرات طبیعی با تأکید بر زلزله (موردمطالعه: دهستان شیروانِ شهرستان بروجرد). پژوهش‌های روستایی، 7(2)، 272-285.

 

30. Armstrong, M. (2008). Strategic human resource management: A Guide to action. Kogan Page Series.
31. Cutter, S. L., Ash, K. D., & Emrich, C. T. (2014). The geographies of community disaster resilience. Global Environmental Change, 29, 65-77.
32. Dunford, M., & Li, L. (2011). Earthquake reconstruction in Wenchuan: Assessing the state overall plan and addressing the 'forgotten phase. Applied Geography, 31(3), 998-1009.
33. Fig, D. (2006). Political fission: South Africa's nuclear programmed. Energy & Environment, 17(3), 457-467.
34. Oliveria, C. S., Roca, A., & Goula, X. (2008). Assessing and managing earthquake risk, geo-scientific and engineering knowledge for earthquake risk mitigation: Development, tools, techniques. Cham: Springer.
35. Red, C. (2001). World disaster report. Red Crescent Publication.
36. Wikstrom, A. (2013). The challenge of change: planning for social urban resilience: An analysis of contemporary planning aims and practices (Master's thesis in Urban and Regional Planning). Stockholm University.