Investigating the Effects of Tourism in Protected Area (Shaskooh Protected Area of South Khorasan as a Case Study)

Document Type : case study

Authors

• Mehdi Mododi Arkhudi ¹
• Sajad Ferdowsi ²
• Reyhane Boroumand ³

¹ Assistant Professor, Department of Geography, Bozorgmehr University of Qaenat, Qaen, Iran

² PhD in Tourism, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran

³ PhD in Geomorphology, University of Tabriz, Tabriz, Iran

https://doi.org/10.22067/jgrd.2022.71059.1045

Abstract

Protected areas are considered the most sensitive natural environments, and human actions, especially tourism activities, if not managed, can cause irreparable damage to these areas. Therefore, this study was conducted to evaluate the impacts of tourism on the protected area of ​​Shaskooh. The general approach of this research was quantitative and the data collection was based on library resources and survey method. The statistical population of the study was the residents of the surrounding villages and within the protected area of ​​Shaskooh. In order to analyze the data, descriptive statistical methods including frequency and percentage, as well as inferential statistical methods including Kolmogorov-Smirnov test and Chi-square test were used. The results indicate that based on the calculated significance level (sig=0.000), it can be concluded with 99% confidence level that the plant species are facing positive and negative consequences of tourism at a high level. Moreover, regarding the animal species and the environment of the villages, the findings show that tourism has had positive effects on a high level; however, the negative effects of tourism at a medium to low level are also visible on animal species and villages. Therefore, the development of tourism in the protected area of Shaskooh, has led to positive consequences in the protection of plant and animal species in the area and improved the environment of the surrounding villages. On the other hand, the biodiversity of the region and the environment of the surrounding villages are also facing threats from tourism activities. In this regard, it is necessary to define a suitable management system in the field of tourism to reduce and control the negative effects of tourism as much as possible, and to strengthen the positive consequences of tourism.
 
 
 

Keywords

• Tourism
• Environment
• Protected Area
• South Khorasan
• Shaskooh

20.1001.1.20081391.1400.19.2.9.8

Main Subjects

• Planning in urban and rural areas

References

1. اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان خراسان جنوبی (1398). مناطق حفاظت‌شده. بازیابی از https://sko.doe.ir/
2. امیدوار، ن.، پورطاهری، م.، رکن­الدین افتخاری، ع. (1400). تحلیل پیامدهای توسعه خدمات گردشگری بر ناپایداری زیست­محیطی-کالبدی سکونتگاه‌های روستایی (مطالعه موردی، بخش طرقبه در شهرستان بینالود). نشریه پایداری، توسعه و محیط زیست، 2(1)، 42-25.
3. پارسا جو، ش.، ناصحی، ف. (1397). نقش توسعه پایدار توریسم در مناطق حفاظت‌شده مطالعه موردی منطقه سبلان در استان اردبیل. نشریه علوم جغرافیایی، 14(29)، 30-18.
4. پرورش، ح.، بیرامی بسطام، ل. (1399). ارائه و اولویت بندی راهکارهای گردشگری پایدار در منطقه حفاظت شده گنو.فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری، 9(36)، 54-37.
5. پوراحمد، ا.، فردوسی، س.، شاه‌محمدی، ح. (۱۳۹۵). بررسی شاخص‌های گردشگری دریایی در استان‌های ساحلی ایران. فصلنامه علوم و فناوری دریا، 20(۷۸)، 64-55.
6. پوراحمد، ا.، فردوسی، س.، شاه‌محمدی، ح. (۱۳۹۶). تبیین آسایش اقلیمی گردشگری ساحلی. فصلنامه علوم و فناوری دریا، ۲1(۸۱)، 73-63.
7. پورفرج، اکبر؛ قادری، ا.، جمعه پور، م.، فردوسی، س. (۱۳۹۸). واکاوی آسیب‌پذیری جاذبه‌های ژئوتوریستی در مقصدهای گردشگری. فصلنامه پژوهش‌های فرسایش محیطی، ۹(۳)، 42-23.
8. جلالی، م.، گندمکار، ا.، فردوسی، س. (۱۳۹۵). واکاوی و تبیین اثرات گردشگری بر کیفیت زندگی (مطالعه موردی، شهربابک-کرمان). فصلنامه آمایش جغرافیایی فضا، ۶(۲۰)، 174-161.
9. جهانی، ع.، صفاریها، م. (1399). مدل پیش­بینی ارزیابی اثر گردشگری بر درصد پوشش تاجی گیاهی در پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو. نشریه محیط­زیست طبیعی، 73(2)، 270-257.
10. دربان آستانه، ع.، فردوسی، س.، شاه‌محمدی، ح. (۱۳۹۷). شناسایی مطلوب‌ترین نقاط جهت احداث سایت گردشگری دریایی (مطالعه موردی، شهرستان تنکابن). فصلنامه اطلاعات جغرافیایی (سپهر)، ۲۷(۱۰۶)، 239-229.
11. دلیری، غ.، نوحه گر، ا. (1399). بررسی اثرات محیط زیستی اکوتوریسم و جایگاه آموزش محیط زیست در کاهش اثرات مخرب آن (مطالعه‌ی موردی، استان خراسان جنوبی).انسان و محیط زیست، 18(3)، 41-25.
12. دیده­بان محیط‌زیست و حیات‌وحش جانوران (1391). منطقه حفاظت‌شده شاسکوه و اسفدن. بازیابی از http://www.iew.ir/
13. رستم پور، م. (1392). بررسی اثر گرادیان­های محیطی و چرا بر ساختار بانک بذر خاک مراتع مناطق خشک مطالعه موردی مراتع قاینات خراسان جنوبی (رساله دکتری منتشرنشده)، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
14. زیاری، ک.، رضوانی، م.، فردوسی، س. (۱۳۹۸). تعیین ظرفیت تحمل اجتماعی گردشگران ساحلی (مطالعه موردی، بندر گز). فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، ۲۱(۵)، 135-123.
15. زیاری، ک.، رضوانی، م.، فردوسی، س. (۱۳۹۹). تعیین ظرفیت تحمل فیزیکی-اکولوژیکی گردشگری ساحلی و تأثیرپذیری آن از میزان رضایت‌مندی گردشگران (مطالعه موردی، بندر گز). فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، ۲۲(۶)، 202-189.
16. سلطانی ذوقی، ا.، سراج‌الدین، ا.، فتاحی اردکانی،ا. (1398).ارزیابی و اولویت‌بندی استراتژی‌های مدیریت مناطق حفاظت‌شده استان همدان. فصلنامه محیط‌شناسی، 45(4)، 643-625. 
17. سلطانی ذوقی، ا.، و حاجی رحیمی، م. (1397). برآورد و مقایسه سطح برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی تحت الگوهای مختلف بهره‌برداری و تأثیر آن بر پایداری مطالعه دشت بهار استان همدان. نشریه تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 10(40)، 194-173.
18. شربتی، ا.، نظری، ع.، طالشی م.، موسی کاظمی، س. (1400). گونه شناسی، ارزیابی اثرات و پیامدهای گردشگری خانه های دوم (مورد مطالعه، سکونتگاههای روستایی غرب استان گلستان). نشریه مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی، ۲(۷) ،۲۳-۱.
19. شیرانی سرمازه، ن.، جهانی، ع.، گشتاسب میگونی، ح.، اعتماد، و. (1397). ارزیابی اثرات محیط‌زیستی اکوتوریسم در مناطق حفاظت‌شده.نشریه محیط‌زیست و توسعه،9(17)، 36-25. 
20. شیرمحمدی، ا.، جهانی، ع.، اعتماد، و.، ضرغام، ن.، مخدوم فرخنده، م. (1395). ارزیابی آثار محیط‌زیستی توسعه بر منطقه حفاظت‌شده کرکس با استفاده از مدل تخریب. نشریهپژوهش‌های محیط‌زیست، 7(14)، 102-91.
21. صادقی پور مروی، م.، پوربابایی، ا.، علیخانی، ح.، حیدری، ا.، منافی، ز. (1396). ارزیابی عملکرد باکتری‌های اکسیدکننده گوگردی جداسازی شده از خاک معدن مس و شناسایی مولکولی آن‌ها براساس توالی. نشریه پژوهش‌های سلولی و مولکولی (مجله زیست‌شناسی ایران)، 30(1)، 54-40.
22. عابدی، ر. (1398). تأثیر گردشگری طبیعت بر ویژگی‌های ساختار و تنوع‌زیستی جنگل ارسباران.مجله پژوهش­های گیاهی، 32(2)، 258-248.
23. علیزاده، ک. (1382). اثرات حضور گردشگران بر منابع زیست‌محیطی. مجله پژوهش‌های جغرافیایی، 35(44)، 70-55.
24. فردوسی، س.، آغنده، م.، بابایی، ی. (۱۳۹۹). تحلیلی بر ریسک‌ها و مخاطرات مقاصد گردشگری (مطالعه موردی، بندر انزلی). مجله پژوهش‌های بوم‌شناسی شهری، ۱۰ (۲۰)، 26-13.
25. فردوسی، س.، شاه‌محمدی، ح.، جلالی، م. (۱۳۹۶). مطالعه پتانسیل‌های اقلیم گردشگری سواحل جنوبی دریای خزر. فصلنامه اطلاعات جغرافیایی (سپهر)، ۲۶(۱۰۴)، 115-103.
26. فردوسی، س.، نظری مزیدی، ن.، مودودی ارخودی، م. (۱۳۹۷). تحلیلی بر شاخص باقیمانده ظرفیت تحمل جامعه میزبان نسبت به توسعه گردشگری (مطالعه موردی، شهر شاهرود). فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، ۱۸(۴۹)، 110-93.
27. فرهودی، ر.، شورچه، م.، صبوری، ح. (1389). برآورد اثر تغییرات فصلی بر درآمد گردشگری معبر آناهیتا با تحلیل رگرسیونی. مجله جغرافیا و توسعه، 17، 62-45.
28. قادری، ا.، بابایی، ی.، اکبری آرباتان، گ.، فردوسی، س. (1399). تبیین تأثیر خودکارآمدی کارآفرینی و قابلیت نوآوری بر عملکرد کسب‌وکارهای گردشگری (موردمطالعه، شهر تبریز). نشریه برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، ۹(۳۵)، 134-112.
29. قمری‌زارع، ع. (1396). اهمیت و جایگاه مناطق حفاظت‌شده و چالش‌های فراروی آن‌ها.نشریه طبیعت ایران، 2(5)، 79-68.
30. گلستانی، م.، فردوسی، س.، مجاب، د. (1394). سنجش پارامترهای اقلیمی با هدف توسعه بوم گردی (اکوتوریسم) در شهرستان نور. نشریه نیوار، 39(91-90)، 62-55.
31. مجنونیان، ه. (1365). پارک‌های ملی و مناطق حفاظت‌شده لزوم طبقه‌بندی مشکلات مدیریت. نشریه محیط‌شناسی، 14(14)، 144-129.
32. مرکز آمار ایران (1395). سرشماری عمومی نفوس و مسکن. بازیابی از amar.org.ir
33. مطیعی لنگرودی، س.، فردوسی، س.، شاه‌محمدی، ح. (۱۳۹۶). تبیین اثرات رضایتمندی گردشگران در بازاریابی گردشگری دریایی (موردمطالعه، نواحی ساحلی استان گلستان). فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، ۷(۲۶)، 54-41.
34. مودودی ارخودی، م.، فردوسی، س. (۱۳۹۹). سنجش الگوی رفتاری عرضه و تقاضای گردشگری مبتنی بر تحولات نظام سرمایه‌داری (موردمطالعه، شهر کرج و روستاهای پیرامونی). فصلنامه مطالعات شهری، ۹(۳۶)، 100-85.
35. مودودی ارخودی، م.، فردوسی، س. (1400). تبیین نقش بوم­گردی در توسعه جوامع روستایی (موردمطالعه، روستای افین). مجله کاوش‌های جغرافیایی مناطق بیابانی، 9(1)، 257-241.
36. مودودی ارخودی، م.، فردوسی، س.، نجفی ارخودی، ع. (۱۳۹۸). بررسی عوامل مؤثر بر وفاداری و ماندگاری گردشگران در هتل‌ها (مطالعه موردی، هتل‌های پنج ستاره شهر مشهد). مجله جغرافیا و توسعه فضای شهری، ۶(۱)، 222-207.
37. نعمتی، و.، بابائی، ی.، فردوسی، س.، آغنده، م.، عباسقلی­زاده، ن. (1400). تأثیر گردشگری سلامت بر ارتقاء رفاه اجتماعی جامعه میزبان. مجله سلامت و بهداشت، 12(2)، 221-208.
38. نعمتی، و.، فردوسی، س. (۱۴۰۰). تبیین اثرات توسعه گردشگری روستایی بر ظرفیت تحمل جامعه محلی (مطالعه موردی، روستای کندلوس، شهرستان نوشهر). فصلنامه روستا و توسعه، ۲۴(۱)، 80-53
39. نوروزی، ا.، پورابراهیم، ش.، گشتاسب، ح.، جهانی، ع. (1398). پهنه‌بندی مخاطرات تنوع زیستی در منطقه حفاظت‌شده البرز مرکزی بخش جنوبی تحت مدیریت استان البرز. فصلنامه محیط‌زیست جانوری، 11(1)، 104-97.
40. یزدی، م.، کرمی، م.، شریعت، م. (1395). ارزیابی منطقه شکارممنوع به‌منظور تبدیل به یک منطقه حفاظت‌شده. فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، 2(18)، 316-307.

 

41. Amir, A. F., Abd Ghapar, A., Jamal, S. A., & Ahmad, K. N. (2015). Sustainable tourism development: A study on community resilience for rural tourism in Malaysia. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 168, 116-122.
42. Ballantyne, M., Gudes, O., & Pickering, C. M. (2014). Recreational trails are an important cause of fragmentation in endangered urban forests: A case-study from Australia. Landscape and Urban Planning, 130, 112-124.
43. Buckley, R. (2004). Impacts of ecotourism on birds. In Environmental impacts of ecotourism (pp. 187-209). CABI.
44. Cleverdon, R. G. (2002). Tourism development in the SADC region: the opportunities and challenges. Development Southern Africa, 19(1), 7-28.
45. Gallet, S., & Rozé, F. (2002). Long-term effects of trampling on Atlantic Heathland in Brittany (France): Resilience and tolerance in relation to season and meteorological conditions. Biological Conservation, 103(3), 267-275.
46. Gavrila-Paven, I., Bârsan Mircea, C., & Lia-Dorica, D. (2015). Advantages and Limits for Tourism Development in Rural Area (Case Study Ampoi and MuresValleys). Procedia Economics and Finance, 32, 1050–1059.
47. Green, R., & Higginbottom, K. (2001). The negative effects of wildlife tourism on wildlife: With a focus on non-consumptive free-ranging terrestrial wildlife tourism. Brisbane, CRC for Sustainable Tourism.
48. Hammitt, W. E., Cole, D. N., & Monz, C. A. (2015). Wildland recreation: ecology and management. John Wiley & Sons.
49. Kaltenborn, B. R. P., Nyahongo, J. W., & Kideghesho, J. R. (2011). The attitudes of tourists towards the environmental, social and managerial attributes of Serengeti National Park, Tanzania. Tropical Conservation Science, 4(2), 132-148.
50. Karoubi, M., Ferdowsi, S. (2021). Impact of perceived social apathy on tourists' behavioral intentions. Leisure Studies, 40(5), 628-644.
51. Leitao, A. B., & Ahern, J. (2002). Applying landscape ecological concepts and metrics in sustainable landscape planning. Landscape and urban planning, 59(2), 65-93.
52. Maslo, B., Burger, J., & Handel, S. N. (2012). Modeling foraging behavior of piping plovers to evaluate habitat restoration success. The Journal of Wildlife Management, 76(1), 181-188.
53. Mihalič, T. (2000). Environmental management of a tourist destination: A factor of tourism competitiveness. Tourism Management, 21(1), 65-78.
54. Mili, N. (2012). Rural tourism development: An overview of tourism in the Tipam Phakey village of Naharkatia in Dibrugarh district, Assam (India). International Journal of Scientific and Research Publications, 2(12), 1-3.
55. Monz, C. A., Cole, D. N., Leung, Y. F., & Marion, J. L. (2010). Sustaining visitor use in protected areas: future opportunities in recreation ecology research based on the USA experience. Environmental Management, 45(3), 551-562.
56. Newsome, D., Milewski, A., Phillips, N., & Annear, R. (2002). Effects of horse riding on national parks and other natural ecosystems in Australia: Implications for management. Journal of Ecotourism, 1(1), 52-74.
57. Newsome, D., Moore, S. A., & Dowling, R. K. (2012). Natural area tourism: Ecology, impacts and management. Bristol: Channel View Publications.
58. Pang, S. (2004). Some environmental problems and countermeasures in developing ecotourism in China. Environmental Protection, 9, 25-30.
59. Pickering, C. M., & Hill, W. (2007). Impacts of recreation and tourism on plant biodiversity and vegetation in protected areas in Australia. Journal of Environmental Management, 85(4), 791-800.
60. Pickering, C. M., Harrington, J., & Worboys, G. (2003). Environmental impacts of tourism on the Australian Alps protected areas. Mountain Research and Development, 23(3), 247-254.
61. Pourfaraj, A., Ghaderi, E., Jomehpour, M., Ferdowsi, S. (2020). Conservation management of geotourism attractions in tourism destinations. Geoheritage, 12(4), 1-21.
62. Su, M. M., Wall, G., Wang, Y. and Jin, M. (2019). Livelihood sustainability in a rural tourism destination-Hetu Town, Anhui Province, China. Tourism Management, 71, 272-281.
63. Sugiyarto, G., Blake, A., & Sinclair, M. T. (2003). Tourism and globalization: Economic impact in Indonesia. Annals of Tourism Research, 30(3), 683-701.
64. Townsend, P. A., Lookingbill, T. R., Kingdon, C. C., & Gardner, R. H. (2009). Spatial pattern analysis for monitoring protected areas. Remote Sensing of Environment, 113(7), 1410-1420.
65. Whinam, J., Chilcott, N., & Bergstrom, D. M. (2005). Subantarctic hitchhikers: Expeditioners as vectors for the introduction of alien organisms. Biological Conservation, 121(2), 207-219.
66. Zhong, L., Deng, J., Song, Z., & Ding, P. (2011). Research on environmental impacts of tourism in China: Progress and prospect. Journal of Environmental Management, 92(11), 2972-2983.
67. Ziaee, M., Ferdowsi, S. (2020). A systematic review of iranian research in the field of geotourism studies. Geoheritage, 12(4), 1-13.