نوع مقاله : پژوهشی- مطالعه موردی
نویسندگان
1 دانشیار، گروه اقتصاد انرژی، کشاورزی و محیطزیست، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
2 دانشآموخته دکتری توسعه اقتصادی و برنامهریزی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
3 دانشآموخته دکتری علوم اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
چکیده
رشد فقر و حاشیهنشینی در اثر توسعه نامتوازن منطقهای از مهمترین مشکلات شهرنشینی در کشور در طول پنج دهه گذشته بوده است و دولت به علت مشکلاتی که در زمینه تأمین اعتبار با آن گریبانگیر است، فاقد توانایی لازم برای مداخله حداکثری در این مسئله است. رویکردهای جدید نیز مداخله از بالا به پایین دولت را در این زمینه نادرست میدانند و بر لزوم مشارکت اجتماعی و اقتصادی ساکنین در این محدودهها در فرایند بازآفرینی و توانمندسازی، تأکید دارند. در این مقاله در راستای مولدسازی داراییها در محله فرحزاد با محوریت شهرداری تهران، رویکردهای توانمندسازی، وام خرد، تأمین امنیت تصرف و رسمیسازی داراییها برای استخراج راهبردها، سیاستها و اقدامات پیشنهادی بررسی شده است. اطلاعات موردنیاز برای این پژوهش از طریق پرسشنامه جمعآوری شد و با استفاده از نرمافزار SPSS و آنالیز SWOT تجزیهوتحلیل شد. براساس یافتههای این مقاله، غیررسمی بودن سکونتگاهها و مهارت اندک و مشاغل غیررسمی، اصلیترین موانع مولدسازی داراییهای ساکنین هستند. در این راستا، استفاده از راهبرد وقف 99 ساله زمین، توسعه مشاغل با اولویت رستورانداری و تفریحات با توجه به وجود بسترهای مناسب گردشگری محله، ایجاد بازارچههای فروش حمایتی با توجه به وجود ذخایر مناسب زمینهای شهری برای توسعه و حمایت از مشاغل حرفهای، استفاده از پتانسیل نهادهای خیریه و مردمنهاد و نهادهای محلی ازجمله شورایاری و سرای محله، برای آموزش فنی و حرفهای مشاغل، تشکیل تعاونیهای شغلی و اعتمادسازی و آگاهیبخشی درباره فرایندهای وامدهی خرد، استفاده از قراردادهای اجاره بهشرط تملیک تجهیزات کسبوکار برای رفع تهدید استفاده غیرهدفمند از وام خرد، توصیه میشود.
کلیدواژهها
موضوعات
- احمدپور داریانی، م.، داوری، ع.، و رمضانپور نرگسی، ق. (1388). محیط مساعد کسبوکار، پیشنیاز توسعه کارآفرینی در ایران. مطالعات مدیریت بهبود و تحول، 20(61)، 89-65.
- ارژنگی، ح.، سلامتی گبلو، ش.، مهاجری نعیمی، ل.، جعفرخانی، ز.، و خاکجسته، س. (1400). ارزیابی راهبردهای توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی براساس مدل SWOT – AN (مطالعه موردی محله گلمغان شهر اردبیل). فصلنامه جغرافیا و روابط انسانی، 3(4)، 298-283.
- ارژنگی، ح.، و محمدی، ع. ر. (1399). انتخاب راهکار مناسب ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی با استفاده از روشهای تصمیمگیری چندمعیاره (MCDM). چشمانداز مطالعات شهری و روستایی، 1(1)، 75-61.
- ایراندوست، ک. (1389). مرور تجربه کوتاه توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی. جغرافیا و توسعه، 8(20)، 78-59.
- پیری، ع.، و رضائیان، م. (1393). امکانسنجی توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی بر بنیان سیاستهای دارایی مبنای توسعه اجتماعات محلّی مطالعه موردی: سکونتگاههای غیررسمی کلانشهر تبریز. فصلنامه مطالعات شهری، 3(10)، 72-63.
- حسنیپاک، ع. ا.، و شرفالدین، م. (1391). تحلیل دادههای اکتشافی (چاپ سوم). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- داداشپور، ه.، و علیزاده، ب. (1390). اسکان غیررسمی و امنیت تصرف زمین. تهران: نشر آذرخش.
- دسوتو، ه. (1385). راز سرمایه (ف. تفضلی، مترجم). تهران: نشر نی.
- دفتر مطالعات کاربردی و امور ترویجی. (1393). فعالیتهای محرک برنامههای بازآفرینی در مقیاس محله و شهر. تهران: وزارت راه و شهرسازی، شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران.
- رنانی، م. (1384). بررسی بخش غیررسمی قابل ارتقاء در ایران. تهران: معاونت اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی کشور.
- شیبانیمقدم، ف.، سرور، ر.، و اسدیان، ف. (1398). ارزیابی میزان موفقیت طرحهای ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی زاهدان. نگرشهای نو در جغرافیای انسانی، 11(2)، 216-203.
- شیخی، م. (1385). مدیریت شهری و سکونتگاههای خودرو در شهر تهران. فصلنامه مدیریت شهری، (18)، 74-87.
- عباسی، ز.، امانپور، س.، و صفاییپور، م. (1397). برنامهریزی راهبردی بهمنظور توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی (مطالعه موردی: شهرک پیام نور دزفول). فصلنامه شهر پایدار، 1(4)، 107-89.
- فعالیت، و.، و خارقانی، ن. (1390). بررسی تأثیر وامهای خرد بر اشتغال (مطالعه موردی ایران)، مجله کار و جامعه، (141)، 22-44.
- فنی، ز.، و صادقی، ی. (1388). توانمندسازی حاشیه نشینان در فرآیند بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهری. فصلنامه جغرافیایی آمایش، (7)، 57-73.
- مشکینی، ا.، صادقی، ی.، و اکبری، م. (1392). امنیت سکونت، کلید ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی (مورد مطالعه: حوزه کلانشهر تهران (اسلامشهر، نسیم شهر و گلستان) و کرج در استان البرز. جغرافیا و برنامهریزی محیطی، 24(2)، 222-211.
- مشکینی، ا.، سجادی، ژ.، دیندوست؛ ج.، و تفکری، ا. (1390). ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی با شیوه توانمندسازی (نمونه موردی باقرشهر-محله باباجعفری). تحقیقات جغرافیایی، 26(3)، 148-123.
- هاروی، د. (1376). شهر و عدالت اجتماعی (ب. منادیزاده، ف. حسامیان، و م. ر. حائری، مترجمان). تهران: شرکت پردازش و برنامهریزی شهری.
- (2006). Economic and social Commission for Asia and Pacific: Poverty and informal sector. Bangkok. Retrieved from https://www.unescap.org/publications/economic-and-social-survey-asia-and-pacific-2006-energizing-global-economy
- Payne, G. (1997). Urban land tenure policy option: Titles or rights? and Property in Developing Countries. Habitat International, 25, 415-429.
- Peattie, L. (1982). Some second Thoughts on site and service. Habitat International, 6(12), 130-141.
- Srinivas, H. (1998). Defining Squatter Retrieved from www. socinfoosoc.titech.ac. jpoem
ارسال نظر در مورد این مقاله