تحلیل اکتشافی عوامل انگیزه‌های کششی و رانشی کارآفرینان صنایع دستی روستایی خراسان جنوبی با رویکرد پدیدارشناسی

نوع مقاله : پژوهشی-مطالعه موردی

نویسندگان

• الهام تاجریزی ¹
• اسد الله زمانی پور ²
• کوروش روستا ²
• جواد میکانیکی ³

¹ دانشجوی دکتری ترویج و آموزش کشاورزی، واحد بیرجند. دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران

² دانشیار ترویج و آموزش کشاورزی، واحد بیرجند. دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران

³ دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

https://doi.org/10.22067/jgrd.2021.39329

چکیده

یکی از مهمترین زمینه‌هایی که می‌تواند موجبات رسیدن به توسعه روستایی را فراهم آورد کارآفرینی روستایی و توسعه آن در سطح این جوامع می‌باشد. اما توسعۀ کارآفرینی مستلزم توجه به انگیزه‌های افرادی است که تصمیم به کارآفرینی می‌گیرند. بی‌شک انتخاب مسیر کارآفرینی و به دنبال آن خطر کردن و رویارویی با انواع موانع و مشکلات نیاز به انگیزه‌ها و محرک‌های قوی دارد. مطالعه حاضر با هدف شناسایی عوامل انگیزه‌های کششی و رانشی درک‌شده توسط کارآفرینان صنایع دستی روستایی انجام گردید. جامعۀ آماری پژوهش حاضر را کارآفرینان روستایی در بخش صنایع دستی استان خراسان جنوبی تشکیل می‌دهد که با استفاده از روش نمونه‌گیری گلوله برفی 22 نفر به صورت هدفمند انتخاب شده و داده‌های مورد نیاز از طریق مصاحبۀ انفرادی نیمه‌ساختارمند و در محدودۀ زمانی 20/8/96 تا 2/4/97 از آنان جمع‌آوری گردیده است. در نتیجه تجزیه و تحلیل یافته ها با استفاده از روش کلایزی، هفت تم اصلی شاملِ مشکلات اشتغال، موانع اجتماعی، بهره‌وری نامطلوب منابع به عنوان انگیزه‌های رانشی و انگیزه‌های اجتماعی، دستیابی به رشد اقتصادی، تسهیلگر اشتغال و ویژگی‌های فردی‌روانشناختی به عنوان انگیزه‌های کششی شناسایی شدند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که کارآفرینان بومی به دلیل داشتن فاکتور مهم علاقه به زادگاه و فرهنگ خود و جلوگیری از منسوخ شدن صنایع دستی منطقه، علی‌رغم وجود امکانات محدود در روستا و رویارویی با مشکلات متعدد از انگیزۀ بالایی برای انجام فعالیت‌های کارآفرینانۀ برخوردار می‌باشند، لذا پیشنهاد می‌گردد که مسئولان با توجه ویژه به کارآفرینی صنایع دستی در نواحی روستایی از طریق تسهیل شروع کسب و کار و اعطای تسهیلات ویژۀ فعالان این بخش از اشتغال مولّد آنها و حفظ هنر و فرهنگ در این مناطق حمایت بیشتری نمایند.

کلیدواژه‌ها

• کارآفرینی
• انگیزه های کششی و رانشی
• نواحی روستایی
• صنایع دستی

20.1001.1.20081391.1399.18.2.4.6

مراجع

1.  

   1. آراستی، ز.، و والی‌نژاد، م. (1390). نوع‌شناسی انگیزه‌های زنان کارآفرین ایرانی. فصلنامۀ تحقیقات زنان، 5(3)، 125-99.
   2. آراستی، ز.، کنعانی، ا.، و سید قاسمی، ن. س. (1392). انگیزه‌های کارآفرینی زنان و مردان در بخش صنعت: شباهت‌ها و تفاوت‌ها. نشریۀ زن در توسعه و سیاست، 11(1)، 100-83.
   3. اکبری، ر.، کوچکیان، ح.، و موحدی، ر. (1388). بررسی نگرش دانشجویان کشاورزی نسبت به اشتغال در بخش کشاورزی (مطالعۀ موردی: دانشگاه بوعلی‌سینا همدان). فصلنامۀ پژوهش‌های کشاورزی، 2(4)، 102-91.
   4. پوررجب میاندوآب، پ.، آزادمنش، ش.، و محمدی، م. ر. (1393). نگرشی جامعه‌شناختی به انگیزه‌‌های شروع کسب و کار در زنان کارآفرین روستایی. اولین همایش ملی زن و توسعۀ پایدار روستایی، 22 مهر، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران.
   5. جهانی، س.، عابدی، ح. ع.، فلاحی خشکناب، م.، و الهی، ن. (1393). انگیزه‌های کارآفرینانۀ درک‌شده توسط پرستاران کارآفرین ایرانی: یک مطالعۀ کیفی. فصلنامۀ مدیریت پرستاری، 2(3)، 76-68.
   6. حسینی، ی.، و خسروی‌لقب، ز. (1396). شناسایی عوامل مؤثر بر قصد و نیت رهبری و کارآفرینی دانشجویان دختر (مورد مطالعه: دانشجویان رشتۀ مدیریت دانشگاه‌های دولتی شهر تهران). فصلنامۀ زن و جامعه، 8(2)، 56-35.
   7. رستمی، ف.، گراوندی، ش.، و زرافشانی، ک. (1390). پدیدارشناسی تجربیات دانشجویان در تأسیس کسب‌وکار (مطالعۀ موردی: دانشجویان پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه). فصلنامۀ توسعۀ کارآفرینی، 4(14)، 105-87.
   8. زادباقر صیقلانی، ف.، و قلی‌پور سلیمانی، ع. (1389). کارآفرینی و انگیزه‌های کارآفرینانه. اولین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، نوآوری و کارآفرینی، 27 بهمن، شیراز، ایران.
   9. زالی، م. ر.، رضوی، م.، میرزایی، م.، سررشته‌داری، ل.، و معماریانی، م. م. (1393). ارزیابی شاخص‌های کارآفرینی در ایران براساس مدل دیده‌بان جهانی کارآفرینی (نتایج برنامۀ 2014). تهران: مؤسسۀ کار و تأمین اجتماعی.
   10. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خراسان جنوبی. (1395). آمارنامه استان خراسان جنوبی 1395. تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، مرکز مدارک علمی و انتشارات.
   11. سجاسی قیداری، ح. ا. (1391). تبیین ظرفیت کارآفرینی در مناطق روستایی (مطالعۀ موردی روستاهای دره‌ای اکوتوریستی استان تهران) (رسالۀ دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی). دانشگاه تربیت‌مدرس، تهران، ایران.
   12. شعبانعلی فمی، ح. (1388). اصول ترویج و آموزش کشاورزی (چاپ پنجم). تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
   13. غریبی، ا. (1391). اولویت‌بندی عوامل انگیزشی رانشی و کششی مؤثر بر انتخاب شهر شیراز به‌عنوان یک مقصد گردشگری از منظر گردشگران داخلی (پایان‌نامۀ منتشرنشدۀ کارشناسی‌ارشد مدیریت). دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
   14. قلی‌پور، آ.، خنیفر، ح.، پیران‌نژاد، ع.، خزاعی، ع.، و سبک‌‌رو، م. (1388). تبیین انگیزش به‌عنوان جوهرۀ کارآفرینی دولتی (مطالعۀ موردی: صنایع نفتی ایران). فصلنامۀ توسعۀ کارآفرینی، 2(5)، 30-11.
   15. قربانی، پ.، کولوبندی، ع.، محمدی، م.، و سلوکدار، ع. ر. (1394). تأثیر آموزش کارآفرینی بر انگیزش انگیزه‌های کششی برای کارآفرین‌شدن. همایش سراسری مباحث کلیدی در علوم مدیریت و حسابداری، گرگان.
   16. قربانی، پرویز؛ کولوبندی، عبدالله؛ محمدی، محمود؛ سلوکدار، علیرضا. (1394). تأثیر آموزش کارآفرینی بر انگیزش انگیزه‌های رانشی برای کارآفرین شدن. همایش سراسری مباحث کلیدی در علوم مدیریت و حسابداری، 24 اردیبهشت، گروه آموزش و پژوهش شرکت مهندسی عمران بنای تدبیر با همکاری مرکز آموزش علمی و کاربردی هلال‌احمر استان گلستان، گرگان، ایران.
   17. کشفی، م. ا. (1395). بررسی و اولویت‌بندی عوامل انگیزشی رانشی و کششی در گردشگری مذهبی در شهر مقدس قم (پایان‌نامۀ منتشرنشدۀ کارشناسی‌ارشد مدیریت). دانشگاه بین‌المللی امام رضا (ع)، مشهد، ایران.
   18. گلرد، پ. (1386). ویژگی‌ها، انگیزه‌ها و اهداف ترغیب‌کنندۀ زنان ایرانی در توسعۀ کسب‌وکار. فصلنامۀ پژوهش بازرگانی، (44)، 295-276.
   19. نبی‌زاده ذولپیرانی، م.، حسینی یکانی، س. ع.، و حیدری کمال‌آبادی، ر. (1394). عوامل مؤثر بر انگیزۀ کارآفرینی کشاورزی (مطالعۀ موردی استان گیلان). فصلنامۀ کشاورزی و کارآفرینی، 2(3)، 18-9.

    

   20. Amit, R., & Muller, E. (1994). Push and pull entrepreneurship. In J. Hornaday, J. Timmons, & K. Vesper (Eds.), Frontiers in entrepreneurship research (pp. 137-151). Wellesley: Babson College.
   21. Bennet, R., & Dann, S. (2000). The changing experience of Australian femal entrepreneurs . Gender,Work And Organization ,7(2) , 75-83.
   22. Benzing, C., Manh Chu, H., & Kara, O. (2009). Entrepreneurs in Turkey: A factor analysis of motivations,success factors, and problems. Journal of Small Business Management, 47(1), 58-91.
   23. Carsrud, A., Brännback, M., Elfving, J., & Brandt, K. (2009). Motivations: The entrepreneurial mind and b In M. Brännback., & A. L. Carsrud (Eds), Revisiting the entrepreneurial mind: Inside the black box (pp. 209-185). New York, NY: Springer
   24. Carsrud, A., & Brannback, M. (2011). Entrepreneurial motivations: What do we still need to know? Journal of Small Business Management, 49 (1), 9-26.
   25. Choo, S., & Wong, M. (2006). Entrepreneurial intention: Triggers & barriers to new venture creation in Singapore. Singapore Management Review, 28(2), 47-64.
   26. Chowdhury, M. (2007). Overcoming entrepreneurship development constraints: The case of Bangladesh. Journal of Enterprising Communities: People And Places In the Global Economy, 1(3), 240-251.
   27. Collins, C., Hanges, P., & Locke, E. (2004). The relationship of achievement motivation to entrepreneurial behavior: A meta-analysis. Journal of Human Performance, 17(1), 95-117.
   28. Daugherty Phillingane, E. (2010). The pathways of successful entrepreneurial women in public relations: Ethics, theoretical models of practice, and motivating factors (Unpublishehd doctoral dissertation). The Claremont Graduate University, Claremont, California.
   29. Adelaja, S., Peterson, C., Beth lake, M., Popelier, C., & Rustem, B. (2007). Enabling innovation in Michigan agriculture: Avaible a Journal of East Lansing: MSU Land Policy Institute, (11), 112-86.
   30. Eijdenberg, E. L., Paas, L. J., & Masurel, E. (2015). Entrepreneurial motivation and small business growth in Rwanda. Journal of Entrepreneurship In Emerging Economies,7(3), 212-240.
   31. Gitile, N., Francis, N. W., & Bertha, K. (2008). Entrepreneurial characteristics among micro and small- scale Women owned enterprises in North and Central Meru districts, Kenya. Global Imaging Markets Conference at Delhouse, June 20^th to 24^th, Nova Scotia, Canada.
   32. Jesurajan, S. , & Gnanadhas, E. (2011). The study on the factors motivating women to become entrepreneurs in Tirunelveli distric. Asian Journal of Business and Economics, 1(1.1), 1-14.
   33. Muthalib, A., & Yulianti, M. (2015). The Effect of entrepreneurial motivation on business performance in the culinary industrial sector. The International Journal of Engineering And Science (IJES), 4(7), 23-30.
   34. Preeti. (2016). Entrepreneurial motivation-meaning, definition, nature and factors. Retrieved from http://www.in
   35. Redzuan, M., & Aref, F. (2011). Constraints and potentials of handicraft industry in underdeveloped region of Malaysia. African Journal of Business Management, 5(2), 256-260.
   36. Rokhman, W. (2010). The effect of Islamic work ethics on work outcomes. Electronic Journal of Business Ethics And Organization Studies, 15(1), 21-27.
   37. Sadi, M., & Al-Ghazali, B. (2012). The dynamics of entrepreneurial motivation among women: a coparative study of businesswomen in Saudi Arabia and Bahrain. Asian Academy of Management Journal, 17(1), 97–113.
   38. Stephan, U., Hart, M., & Drews, C. (2015). Understanding motivations for entrepreneurship: A review of recent research evidence. Birmingham: Published By Enterprice Research Centre (ERC).
   39. Vanderstoep, S. , & Johnston, D. D. (2009). Research method for every day life blending qualitative and quantitative approach. London: John Wiley and Sons.
   40. Waller, B. (2006). Math interest and choice intentions of non-traditional African-American college students. Journal of Vocational Behavior, 68(3), 538–547.

   ­­