نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• زاهدی زاهدی
• ساری صراف ساری صراف
• جامعی جامعی

چکیده

با توجّه به اهمیّت بارش در مدیریّت منابع آب وآمایش سرزمین و نقش آن در برنامه‌ریزی‌های خرد وکلان، بخصوص تأثیر‌فراوان آن براقتصادکشاورزی، الگو سازی وشبیه سازی رفتاربارش درسال‌های اخیر، ‌موردتوجّه مجامع علمی بوده است. الگوی فصلی- ضربی باکس، جنکینس(1976) برای دست‌یابی به این مقصود با توجه به ماهیّت فصلی بودن داده های بارش ازکارایی بیشتری برخورداراست. دراین روش، متوسط هرماه براساس میانگین بارش ماه‌های پیشین درهمان سال و سال‌های قبل و همچنین ضربه‌های تصادفی بیان می‌شود.دراین تحقیق بااستفاده ازداده های پنجاه ساله بارش ماهانه‌ی ایستگاه‌های ارومیه و تبریز، ابتدا مؤلّفه‌های اولیّه وثانویّه مورد مطالعه قرارگرفت، سپس براساس روش seasonalARIMA وپارامترهای مربوط (به شرط نرمال وتصادفی بودن باقیمانده ها) الگوی نهایی بارش ایستگاه‌های ارومیه وتبریزبه ترتیب12(111) (000)، 12(011) (000) تعیین شد.درنهایت به پیش بینی مقادیر سال‌های آتی پرداخته شد. ضریب همبستگی بالای بارش پیش بینی شده و مشاهده شده برای سال‌های 2001 و2002، حاکی ازتوانایی الگوی انتخابی دربرآورد بارش ایستگاه‌های مورد مطالعه است.