نوع مقاله : علمی- پژوهشی
نویسندگان
چکیده
یکی از موضوعات حیاتی قرن بیست و یکم دانشمندان شهری در ارتباط با پایداری شهر، فرم شهر (فشردگی یا پراکنش) و حومه نشینی یا نوشهرنشینی است. در واقع حرکتی از شهر ماشینی به سمت شهر آینده (اطلاعات گره‌ای ترانزیت شهری) و احیاء مجدّد شهری است.
بحران انرژی و آلودگی‌های محیطی در شهرهای ماشینی، باعث تغییر دیدگاهها در تصمیم‌گیری سیاست‌های شهری شده است، که فرم شهر فشرده به‌خاطر پیامدهای مثبتی که پدید می‌آورد (کاهش طول سفرها و کاهش مصرف سوخت و غیره) پذیرفته شده است. عنصر اساسی لازم برای این پذیرش اندازه‌گیری میزان فشردگی/ پراکنش است. برای دست‌یابی به این هدف، این تحقیق با استفاده از ابزارهای GIS و ابتدا با معرّفی چهار الگو که کمکی به غنای علمی ادبیات برنامه ریزی شده است، (آنتروپی، جینی، موران و گری)، شاخص فشردگی برای کلان‌شهرهای سیدنی در استرالیا (با چهل و دو دولت محلّی) و مشهد در ایران (با دوازده منطقه‌ی شهرداری) را محاسبه کرده است.
نتایج به‌دست آمده از این اندازه گیریها نشان می‌دهد که فرم کلان‌شهر سیدنی «تک مرکزی» است (جمعیت و اشتغال بالایی در هسته‌ی مرکزی شهر متمرکز شده و با فاصله از مرکز شهر تراکم جمعیت کاهش می‌یابد- پراکنش-) و مقادیر شاخص‌ها بدین صورت است: (آنتروپی= 938/0، جینی= 39/0، موران= 215/0، گری= 63/0). اما فرم کلان‌شهر مشهد «الگویی تصادفی» است (تمرکز کم جمعیت و اشتغال در هسته‌ی مرکزی و پراکندگی آن در سطح شهر) و مقادیر متغیّرهای به‌دست آمده بدین صورت است: (آنتروپی= 93/0، جینی= 27/0، موران= 146/0، گری = 37/0)
در مجموع این مقادیر نشان می‌دهد که در راستای دست‌یابی به توسعه‌ی پایدار شهری، باید الگوی توسعه تغییر نماید.
)
ارسال نظر در مورد این مقاله