2024-03-29T14:17:00Z
https://jgrd.um.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=3272
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1399
18
1
تحلیل عوامل مؤثر در باززنده سازی بافت تاریخی با رویکرد توسعۀ پایدار گردشگری ( مورد پژوهشی: شهر گرگان)
فاطمه
رضایی تالارپشتی
علی
زنگی آبادی
مهین
نسترن
اهداف: باززنده سازی به سرزندگی و بهبود اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی بافتهای فرسوده و تاریخی شهرها کمک شایانتوجهی مینماید. در این میان گردشگری نقش بارزی در باززندهسازی بافتهای تاریخی ایفا میکند. برهمین اساس هدف مقالة حاضر تحلیل عوامل تأثیرگذار در باززندهسازی بافت تاریخی شهر گرگان با رویکرد توسعة پایدار گردشگری است.روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی، روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی و بهرهگیری از مدل معادلات ساختاری است. حجم نمونة پژوهش شامل 400 نفر از ساکنان است که پرسشنامه به صورت تصادفی بین آنها توزیع شده است. این مدل از معیارهای زیادی برای سنجش روایی، پایایی و برازش دادهها استفاده میکند؛ چنان چه از آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی سازهها، روایی همگرا و واگرا، ضرایب معناداری z، معیار R2، معیار Q2 و GoF استفاده کرده است.یافتهها/ نتایج: مقدار ضرایب بارهای عاملی(55/0)، ضرایب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی (بیشتر از 7/0)، روایی همگرا (AVE) و روایی واگرا (5/0 )، مقدار آماره t (بیش از 96/1)، مقادیر R2 (بالای 699/0)، مقدار Q2(بیشتر از 35/0) و مقدار GoF (59/0) نشان دهندة برازش قوی مدل پژوهش است. رابطة مستقیمی بین متغییرهای هفت گانة پژوهش مشتمل بر «منابع مالی، عوامل قانونی، مشارکت ساکنان، عوامل فرهنگی، برنامة کوتاهمدت و موضعی، برنامة جامع و بلندمدت و مدیریت شهری» و باززندهسازی بافت تاریخی شهر گرگان با رویکرد توسعة پایدار گردشگری وجود دارد؛ چرا که این امر با سطح اطمینان 95% و مقدار آماره t (بیش از 96/1) اثبات شده است.نتایج: حاصله به ارائة رهیافت برون رفت از مشکلات و احیای بافت تاریخی شهر گرگان، توجه به راهبردها و سیاستهای تعاملی بین بازآفرینی و توسعة گردشگری پایدار منتهی شده است و در باززندهسازی بافت تاریخی شهر گرگان باید به عوامل تأثیرگذار نظیر برنامهریزی مشارکت-مبنا، بازآفرینی مردممحور و ترویج گردشگری توجه جدی شود. ایجاد و پیشنهاد راهکارهای اجرایی در خصوص ساخت پیاده راه گردشگری و ایجاد شهرداری ویژة بافت فرسوده از اهم راهکارهای این پژوهش است.
باززندهسازی
بافت تاریخی
گردشگری پایدار
شهر گرگان
2020
08
22
22
1
https://jgrd.um.ac.ir/article_39414_0017db41af4544d514a9a4ee2a16a7cc.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1399
18
1
ارزیابی اثرات گردشگری بر اساس ادراکات جامعۀ میزبان (مطالعۀ موردی: منطقۀ ثامن مشهد)
محمد
اجزاء شکوهی
شیرین
صباغی آبکوه
علیرضا
معینی
فروغ
خزاعی نژاد
اهداف: هدف این پژوهش، ارزیابی اثرات گردشگری درک شده از سوی جامعة میزبان و اولویت بندی آن اثرات در منطقة ثامن شهر مشهد می باشد.روش: پژوهش حاضر به لحاظ روش، توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف، کاربردی است. برای جمع آوری اطلاعات از مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی استفاده شد. جامعة آماری، جمعیت ساکن، مسئولین هتل ها و دفاتر مسافرتی و مسئولین دولتی می باشند که از بین آن ها 418 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید. ضریب آلفای کرونباخ در سنجش پایایی پرسش نامه 83/0 است و ضریب KMO و Bartlett به ترتیب 66/0 و 43/1180 به دست آمد که بیانگر روایی پرسش نامه می باشد. برای تحلیل داده ها از آزمون های کای اسکوئر، فریدمن و کروسکال والیس استفاده شد.یافته ها/ نتایج: گردشگری در منطقة ثامن از بعد اقتصادی و اجتماعی- فرهنگی اثرات مثبت و منفی متفاوتی برجای گذاشته، اما در بعد زیست محیطی، اثرات نامطلوب و منفی بیشتر است. همچنین، نتایج نشان داد بین گردشگری و هر یک از شاخص ها با سطح اطمینان 95 % و معنی داری 000/0، رابطة معنی داری وجود دارد و گردشگری بر هر یک از شاخص ها اثرگذار بوده است، اما در درک زمینة اثرات اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی گردشگری از سوی جامعة میزبان، میان سه گروه مورد مطالعه تفاوت معنی داری وجود ندارد (زیرا سطح معنی داری در هر سه بخش بیشتر از 05/0 است) و در نهایت گردشگری بر برخی ابعاد اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی تأثیر بیشتری دارد.نتیجه گیری: برای تقویت اثرات مثبت و کاهش اثرات منفی گردشگری لازم است دیدگاه ها و نظرات تمامی ذینفعان مورد توجه قرار گیرد.
اثرات گردشگری
ادراکات جامعۀ میزبان
مشهد
منطقۀ ثامن
2020
08
22
49
23
https://jgrd.um.ac.ir/article_39439_4abbec332dc891176ebdd92e3ca6eaa5.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1399
18
1
ارزیابی تاب آوری انسانی در بافت های ناکارآمد شهری (مورد مطالعه: بافت ناکارآمد شهر سنندج )
شایسته
عباسی
اصغر
ضرابی
ابوالفضل
مشکینی
اهداف: هدف این پژوهش، سنجش میزان تابآوری سکونتگاههای ناکارآمد شهر سنندج در ابعاد انسانی (اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی و نهادی- مدیریتی) است.روش: روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی و نوع مقاله پژوهشی- مطالعه موردی است و از نظر شیوۀ دریافت اطلاعات، در حوزۀ مطالعات کتابخانهای- میدانی قرار دارد. برای استخراج شاخصها از مطالعات کتابخانهای داخلی و خارجی استفاده شد و شاخصهای ابعاد مختلف جهت تعیین میزان اهمیت در اختیار 30 نفر از کارشناسان در رشتههای مختلف قرار گرفت. برای سنجش میزان تابآوری در سطح محدوده، دادههای پرسشنامة خانوار در نرم افزار SPSS وارد و با استفاده از آزمون تی تک نمونهای میزان تابآوری استخراج شد. جهت تحلیل عوامل تابآوری انسانی از مدل معادلات ساختاری در نرمافزار لیزرل استفاده شده است. به منظور تبیین میزان اختلاف میانگین تابآوری در گونههای بافت ناکارآمد از آزمون تحلیل واریانس استفاده شد و در نهایت، گونههای بافت با استفاده از آزمون دانکن طبقهبندی شدند.یافتهها/ نتایج: یافتهها حاکی از آن است که میزان تابآوری در محدودة 16/3 بوده، با توجه به اینکه از میانگین 50/3 کمتر است، میتوان گفت محدودۀ بافت ناکارآمد، تابآور نیست. از لحاظ ابعاد مورد بررسی، بعد اجتماعی- فرهنگی با 64/3 از متوسط 50/3 بالاتر بوده و نسبتاً تابآور میباشد. کمترین میزان تابآوری با 75/2 مربوط به بعد اقتصادی و پس از آن بعد مدیریتی با 09/3 بوده است. همچنین بین گونههای مختلف بافت ناکارآمد از لحاظ تابآوری انسانی اختلاف معناداری وجود دارد. به لحاظ مجموعه شاخصهای انسانی، بافت با پیشینة روستایی و سکونتگاههای غیررسمی در گروه اول و بافت ناکارآمد میانی و بافت تاریخی در گروه دوم طبقهبندی میشوند.نتیجهگیری: نتایج به دست آمده نشان میدهد تابآوری بافت ناکارآمد سنندج در شرایط نامناسبی قرار دارد. با توجه به پایین بودن سطح تابآوری ابعاد اقتصادی و مدیریتی و اهمیت آنها در تابآوری محدوده، باید تلاش لازم در زمینة ارتقاء این شاخصها لحاظ شود. سکونتگاههای غیررسمی و بافتهای با پیشینة روستایی وضعیت نامناسبتری نسبت به سایر محدودههای بافت ناکارآمد دارند.
تاب آوری انسانی
بافت های ناکارآمد
شهر سنندج
2020
08
22
75
51
https://jgrd.um.ac.ir/article_33709_762f1943b8f845b745c54d6a778789d2.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1399
18
1
تبیین و ارزیابی شاخصهای پردازش و بازیافت پسماند در راستای توسعۀ، پایدار شهری(مورد پژوهی: شهر یزد)
محمد حسین
سرائی
مهین
حاضری
اهداف: با توجه به افزایش جمعیت و مهاجرپذیر بودن شهر یزد، میزان پسماند تولیدی افزایش یافته است. حضور قابل توجه اتباع بیگانه در شهر و فعالیت بخشی از این افراد در بخش غیررسمی بازیافت ضرورت ساماندهی فعالان غیررسمی بخش بازیافت را نشان میدهد. ناهمگونی فرهنگی، اجرای برنامههای تفکیک مواد بازیافتی را در مناطقی که این افراد ساکن هستند با مشکل رو به رو مینماید. پاسخگویی مناسب به این مسائل، مستلزم تبیین و ارزیابی شاخصهای پردازش و بازیافت میباشد که یکی از بهترین گزینهها در مدیریت پسماندهای جامد شهری است. این مهم باعث صرفهجویی در منابع ملی و بهبود کیفیت محیط زیست میگردد.روش: این پژوهش بنا دارد با بهرهگیری از روش شناسی توصیفی- تحلیلی با رویکرد کاربردی شاخصهای مؤثر بر بعد پردازش و بازیافت شهر یزد را تبیین و ارزیابی نماید.یافته ها/ نتایج: یافتهها نشان میدهد تکنولوژی کمپوست، ساماندهی بخش غیررسمی، وجود مراکز تحویل مواد بازیافتی و پراکنش مناسب آن بر کارایی سیستم مدیریت پسماند شهر یزد تأثیرگذار بوده است، اما زیرساختهای پردازش و استفاده از فاکتورهای تشویقی بر کارایی سیستم تأثیر نداشته است.نتیجه گیری: در نتیجه افزایش ظرفیت کارخانه تولید کمپوست، بالابردن کیفیت کمپوست تولید شده و ارتقاء زیرساختهای پردازش در افزایش کارایی سیستم مدیریت پسماند شهر یزد اثرگذار خواهد بود. استفاده از سیستم تشویقی مؤثرتر و همچنین وجود مراکز ترکیبی و رعایت فاصلة مناسب در پراکنش این مراکز ترکیبی نیز در افزایش کارایی سیستم پسماند شهر یزد اثرگذار خواهد بود.
پردازش
بازیافت
تحلیل مسیر
کارایی سیستم پسماند
شهر یزد
2020
08
22
101
77
https://jgrd.um.ac.ir/article_39091_3723e35198bae1804b7218f63375b1da.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1399
18
1
تحلیل موانع و چالش های مصرف بهینۀآب در بخش کشاورزی نواحی روستایی شهرستان گنبد کاووس
جواد
عادلی
خدیجه
بوزرجمهری
امین
علیزاده
اهداف: هدف اصلی پژوهش، شناسایی موانع و چالش های مصرف بهینۀ آب در بخش کشاورزی نواحی روستایی شهرستان گنبد کاووس است.روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ روش شناسی، از نوع توصیفی- تحلیلی است. جامعة آماری آن را 56 نفر از کارشناسان دستگاه های اجرایی آب منطقه ای، جهاد کشاورزی، مراکز آموزش عالی تشکیل داده اند. دادههای مورد نیاز از طریق مصاحبه و تکمیل پرسش نامه جمع آوری شد و با استفاده از نرم افزار SMART-PLS (معادلات ساختاری و حداقل مربعات جزیی) فرآیند تحلیل صورت گرفت. آلفای کرانباخ کلیة عوامل بزرگ تر از 70/0 به دست آمد که حاکی از پایایی مناسب مدل دارد.یافته ها/نتایج: نتایج خروجی مدل معادلات ساختاری نشان داد، مقدار ضریب t مربوط به روابط بین متغیر وابسته "موانع مصرف بهینة آب" و عوامل چهارگانه و متغیرها در تمام موارد بزرگتر از 96/1 و در سطح اطمینان 95درصد دارای معناداری میباشد. در این میان، عامل اجتماعی در رتبة اول اثرگذاری چالش مصرف بهینة آب کشاورزی از دیدگاه کارشناسان عنوان شد، به طوری که ضریب مسیر عامل مذکور برابر 802/0 و عوامل مدیریتی، اقتصادی و طبیعی با ضریب تعیین مسیر 703/0، 513/0 و 345/0در ردة دوم تا چهارم قرار گرفتند. از مهم ترین زیرشاخص های عامل اجتماعی که در پایین بودن مصرف بهینة آب اثرگذار هستند، می توان به پایین بودن سطح سواد کشاورزان، استقبال نکردن کشاورزان از روش های جدید آبیاری، عدم پذیرش الگوی های کشت معرفی شده توسط زارعین، تمایل کشاورزان نسبت به کشت محصولات با نیاز آبی بالا، پایین بودن سطح آموزش های ترویجی و تحقیقاتی، بی توجهی به کشت محصولات با دورة زراعی کوتاه توسط کشاورزان و...اشاره کرد. همچنین، نبود طرح های آمایشی آب، ضعف در ارائة یک برنامة جامع تقویمی کشت، گسترش و حفر چاه های عمیق در دهه های قبل، نبود یا فرسودگی سامانه های زهکشی آب، عدم توجه جدی به لایروبی کانال های آبیاری، کمبود نیروی انسانی (کارشناس)، در کنار گستردگی حوزة جغرافیایی فعالیت امور آب شهرستان از اهم مؤلفه های عامل مدیریتی–نهادی از دیدگاه کارشناسان محسوب می شوند، ضمن اینکه کمبود اعتبارات، سیاست های تشویقی –حمایتی، خشکسالی های دهه های اخیر، بادهای گرم و خشک، پراکندگی اراضی و قطعات زمین در مقایسه با سایر متغیرهای مورد بررسی عامل اقتصادی و طبیعی، بیشترین نقش را در کاهش مصرف بهینة آب دارند. برازش کلی(GOF) مدل پژوهش برابر 0.55 به دست آمد که حاکی از برازش قوی آن است.نتیجه گیری: طبیعتاً شناخت موانع مصرف بهینة آب در بخش کشاورزی و اثرگذاری میزان هریک از شاخص های مؤثر می تواند در برنامه ریزی های حال و به ویژه آیندة این حوزه کمک شایانی نماید. این پژوهش از دیدگاه کارشناسان نشان داد، عامل اجتماعی و مدیریتی در مقایسه با عوامل اقتصادی و طبیعی بهعنوان چالش مصرف بهینة آب، اثرگذاری بیشتری در کشاورزی دارند.
موانع مصرف بهینة آب
بخش کشاورزی
نواحی روستایی شهرستان گنبد کاووس
2020
08
22
143
103
https://jgrd.um.ac.ir/article_39416_5e51328731e4fb1d1ef0cb20aae7dbd9.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1399
18
1
ساماندهی فضایی سکونتگاههای روستایی الحاقی در پیرامون کلان شهر مشهد با بهره گیری از رویکرد پویش ساختاری-کارکردی
مهدی
اخگری
مصطفی
طالشی
اهداف: روند افزایش جمعیتپذیری و گسترش بیرویة کالبدی_فضایی کلانشهر مشهد، شکلگیری پدیدههایی همچون الحاق، ادغام و خزش شهری و بروز مسائل و معضلات پیچیدة اجتماعی و اقتصادی را باعث شده است. پاسخگویی مناسب به این مسائل، مستلزم تحول در درک عملکردی به نظام استقرار و پایداری نظام سکونتگاهی و برنامهریزی فضایی است. پویش ساختاری–کارکردی بهعنوان رویکردی راهبردی به ساماندهی فضا در سطوح و مقیاسهای مختلف، میکوشد ضمن تبین جنبههای پیچیدة ساماندهی فضایی با تعمیق رویکرد نظاموار و بهرهگیری از الگوی اندیشة شبکهای برای تعمیق پیوند فعالیتها و عملکردهای متوازن به منظور پاسخ به مسائل ریشهدار در روابط ساختاری – کارکردی چارهجویی نماید.روش: این پژوهش بنا دارد با بهرهگیری از روششناسی توصیفی ـ تحلیلی با رویکرد کاربردی، ساماندهی سکونتگاههای روستایی پیرامون شهر مشهد را مورد شناخت و تحلیل قراردهد. یافته ها/ نتایج: یافتههای پژوهشی نشان میدهد که بیشترین آثار ادغام سکونتگاههای روستایی پیرامون شهری، بروز برخی ناهنجاریهای اجتماعی _اقتصادی که از مهمترین عوارض کالبدی_فضایی آن بروز ناکارآمدی عملکردی و ازهم گسیختگی ساختار کالبدی سکونتگاههای روستایی الحاقی در پیرامون شهری است.نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاکی از آن است که سکونتگاههای روستایی پیرامون درمجموع از شرایط مطلوبی برخوردار نبوده و با رشد ناموزون کلانشهر مشهد گسترش ادغام تدریجی سایر سکونتگاههای روستایی پیرامون را فراهم میآورد. بنابراین، با برقراری پیوند نظام سکونتگاهی از طریق یکپارچگی فضایی- عملکردی و تعمیق عملکردهای روستایی- شهری امکان دستیابی به مدیریت متوازن فضایی در مجموعة کلانشهری فراهم میشود.
ساماندهی فضایی
پویش ساختاری- کارکردی
سکونتگاه های روستایی
عملکرد اجتماعی- اقتصادی
کلان شهر مشهد
2020
08
22
170
145
https://jgrd.um.ac.ir/article_39450_ea3dbe84629ed4a313aad114da3f0599.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1399
18
1
تحلیل عوامل ناپایداری معیشت در نواحی روستایی (مطالعۀ موردی: شهرستان سراوان)
سید هادی
طیب نیا
مهرشاد
طولابی نژاد
ابراهیم
حسین بر
اهداف: شناسایی عوامل معیشتی، به خصوص در مناطق مرزی شرق کشور که در شرایط ناپایداری قرار دارند، برای موفقیت سیاست های کاهش فقر و پایداری معیشت بسیار مهم است. هدف این مطالعه، بررسی عوامل محلی و خانوادگی ناپایداری معیشت روستاهای مرزی بوده است.روش: تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن ترکیبی (کیفی و کمی) است. جامعة آماری خانوارهای روستایی شهرستان سراوان بود (25986N=). با استفاده از فرمول کوکران 370 خانوار به عنوان نمونه در بخش کمی انتخاب شد. برای شناسایی عوامل محلی از روش ارزیابی مشارکتی روستایی (PRA) و مصاحبه با مطلعان محلی و برای شناسایی عوامل خانوادگی از مدل لجستیک باینری (روش LM- نیوتن- مارکارد- رافسون) و آمار توصیفی استفاده شد.یافته ها/ نتایج: یافته ها نشان داد که در بین عوامل محلی، ضعف منابع طبیعی و در بین عوامل خانوادگی عامل اقتصادی مهم ترین عوامل ناپایداری معیشت خانوارهای روستایی بودهاند.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که ضعف منابع طبیعی، نامناسب بودن زیرساخت های تولیدی و خدمات و امکانات عمومی، عوامل اقتصادی، بیشترین اثرات را با ناپایداری معیشت روستاییان داشته است. در واکنش به ناپایداری معیشتی، خانوارها پرداختن به مشاغل کاذب مانند قاچاق سوخت و کالا را انتخاب کردند.
سرمایۀ محلی
سرمایۀ خانوادگی
معیشت روستایی
مناطق مرزی
شهرستان سراوان
2020
08
22
198
171
https://jgrd.um.ac.ir/article_39392_0db14868a948b86553fca303568d9432.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1399
18
1
الگوهای جوی بارش های شدید و فراگیر خراسان جنوبی
رضا
دوستان
هدف:بی نظمی در بارش ویژگی ذاتیاقلیم های خشک بوده و این نوع ریزشها همراه با سیل و خسارت است. با رویکرد تکرارپذیری پدیده های طبیعی، این نوع ریزشها قابل تکرار و پیشبینی می باشند. بارشهای شدید در توده های هوا با رطوبت بالا و شرایط خاص همدیدی جو، حادث می شوند.روش:این نوع ریزشها با بارش روزانةیک میلیمتر و بیشتر در خراسان جنوبی در دورة 1987 تا 2018 مطالعه شد. شاخص صدک نود و پنجمبارش روزانة هر ایستگاه، بارش شدید، وهمزمانی در سه ایستگاه و بیشتر، بارش شدید سینوپتیک تعریف شد. الگوهای جوی این نوع بارشها،با دادةرقومی ارتفاع تراز500 هکتوپاسکال در محدودة 10 تا 70 درجة شمالی و 10 تا 80 درجة شرقی، با روش تحلیل مؤلفة اصلی و خوشهبندی وارد، مشخص شد.یافته ها/ نتایج:چنانکه با وقوع بلاکینگ مدیترانه مرکزی- جنوب اروپا و سردچال اروپای شرقی- روسیة غربی، تراف باهای غربی در شرق مدیترانه عمیق شده و توده های مدیترانهای از مسیر جنوبیتر با جهت جنوب غربی وجنوب از آبهای گرم خلیج فارس و دریای عمان به شرق ایران میرسند.بنابراین، سیکلونها (فشار1011 میلیبار) با حرکت چرخندی برروی منطقه و ارتفاعات شرق ایران، بارشهای شدید (میانگین 16 میلیمتر روزانه) را ریزش میکنند. در عرض پایینتر، پرفشارهای دینامیک با حرکت واچرخند در تراز میانی و جوپایین، از شمال شرقی آفریقا تا عربستان و شمال غربی شبه جزیرة هند استقرار دارندو تضعیف بادهای سرد و خشک سیبری،باعث تداوم بارشها میشود. شرایط جوی فوق، منجر به بارش شدید در اواخر زمستان(فوریه) و اوایل بهار (مارس) در خراسان جنوبی می شود.
الگوی جوی
بارش شدید
صدک 95
خراسان جنوبی
2020
08
22
223
199
https://jgrd.um.ac.ir/article_39441_6c8a354d34223af59a7fa5114fd08087.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1399
18
1
چشمانداز تغییرات اقلیمشناختی دما و بارش در دامنة CORDEX جنوب آسیا (مطالعۀ موردی: حوضۀ آبخیز دز)
الهه
عسگری
محمد
باعقیده
اصغر
کامیار
علیرضا
انتظاری
مجید
حسینی
اهداف: از آنجایی که بررسی تغییرات اقلیمی، ارائة راهکارهای مناسب سازگاری و کاهش اثرات تغییر اقلیم در هر منطقه نیازمند پیشنگری صحیح متغیرهای اقلیمی در آن منطقه است؛ هدف این مقاله ارزیابی دقت مجموعه مدلهای گردش کلی پایگاهCORDEX (جنوب آسیا) در شبیهسازی دما و بارش بهعنوان متغیرهای تاثیرگذار در جریان حوضه آبخیز دز است.روش: جهت پیشنگری دما و بارش حوضة مذکور، دقت 17 مدل گردش کلی پروژةCORDEX – WAS (جنوب آسیا) مورد ارزیابی قرار گرفت. از روش عامل تغییر برای تصحیح خطای دادههای شبیهسازی شده در دورة تاریخی و آینده و از نمرة مهارت (SS) برای ارزیابی عملکرد مدلها استفاده شد. شبیهسازی این پارامترها برای سه دورة 20 ساله (2099 - 2080، 2069 - 2050 و 2039 - 2020) و تحت دو سناریوRCP4.5 و RCP8.5 برای ایستگاههای منتخب انجام شد.یافتهها/ نتایج: خروجیها نشان داد شبیهسازی مدلها با خطا همراه است و باید قبل از استفاده از آنها در مطالعات تصحیح شوند. براساس (SS) یک مجموعة ده تایی با نمرة مهارت بالا انتخاب شد. اگرچه نتایج مدلهای انتخابی بیانگر کاهش 11 تا 17 درصدی بارش سالانه برای سناریو RCP4.5 و 8 تا 18 درصدی برای سناریو RCP8.5 در حوضة مورد مطالعه است، ولی بارش فصل پاییز در این محدوده تغییرات افزایشی را نشان میدهد. خروجی دمای حداکثر حوضه برای سناریوی انتشار RCP4.5 افزایش 5/1 تا 3 درجه و برای سناریو بدبینانه RCP8.5 افزایش 6/1تا 8/5 درجة سلسیوس را پیشنگری میکند. این افزایش برای دمای حداقل برای سناریو انتشار RCP4.5 و RCP8.5 به ترتیب مابین 5/1 تا 2/4 و 7/2 تا 3/5 درجه سلسیوس در تغییر است.نتیجهگیری: به طورکلی نتایج حاصل از این پژوهش، بیانگر آن است که این محدوده در دهههای آتی به سمت اقلیمی با رطوبت کمتر و دمای بیشتر پیش میرود.
تغییر اقلیم
تصحیح خطا
نمرة مهارت (SS)
حوضة آبخیز دز
CORDEX
2020
08
22
252
225
https://jgrd.um.ac.ir/article_39438_7096a19a296b3a62b5a495ecb6f80eb9.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1399
18
1
بیان جغرافیایی پایداری محلات شهری مبتنی بر تحلیل چند معیارۀ فضایی (نمونۀ موردی: کلان شهر مشهد)
حسین
آقاجانی
مسعود
تقوایی
اهداف: توسعة پایدار شهری یک مفهوم چندلایه است. هدف این پژوهش در گام نخست، معرفی یک روش ارزیابی و رتبه بندی فضایی پایداری محلات شهر مشهد است و در گام دوم ارائة سناریوهای چندگانة برنامه ریزی در جهت حرکت به سمت شهر پایدار است.روش: روش تحقیق این مقاله توسعه ای-کاربردی و توصیفی-تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز در این تحقیق از طریق پرسش نامه و اطلاعات دستگاه های اجرایی به ویژه شهرداری جمع آوری شده ست و با رویکرد تصمیم گیری چند معیارة فضایی (مدلAHP و OWA) وضعیت پایداری محلات مشهد تعیین شده است.یافته ها/ نتایج: یافته های تحقیق نشان داد که طیف مختلفی از میزان پایداری محلات شهری با استفاده از مدل OWA تولید شده است و مدیران قبل از هرگونه عملیات اجرایی می توانند گزینه های مختلف منتج از مدل را -بر خلاف بسیاری از مدل ها که تک سناریو هستند-ارزیابی و تصمیم گیری کنند. در این تحقیق، شاخص پایداری کلی محلات در سناریوی کاملا بدبینانه نشان داد که محلات سرشور، جنت (منطقة 8) مجیدیه، نقویه (12) و احمدآباد (14) از محلات با پایداری بسیار قوی و محلههای کشاورز (منطقة 5)، فدک (5)، امیرالمؤمنین (13) و نوید (منطقة 15) از محلات با پایداری بسیار ضعیف در بین محلات مشهد می باشند.نتیجه گیری: ناپایداری شهرها یکی از مهم ترین موضوعات جهانی است. شهر مشهد نیز به دلیل شرایط رشد سریع و توسعة بی برنامه در حاشیة خود با مشکلات فراوانی به لحاظ پایداری با آن روبه روست. تعیین شاخص های بومی شهر پایدار هم راستا با استانداردهای جهانی، تعیین محلات در معرض ناپایداری شدید و همچنین، اولویت گذاری مدیران شهری می تواند کمک زیادی به رشد و ارتقای شاخص های شهر پایدار نماید.
ارزیابی
رتبه بندی
شهر پایدار
OWA
کلان شهر مشهد
2020
08
22
280
253
https://jgrd.um.ac.ir/article_39440_472f4991efc59079849839007b98ace7.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1399
18
1
عوامل کلیدی مؤثر در توسعۀ پایدار گردشگری روستایی در استان مازندران با رویکرد سناریو مبنا
زهرا
شریفی نیا
اهداف: هدف اصلی این تحقیق، شناسایی عوامل کلیدی مؤثر و بررسی میزان اثرگذاری آن ها بر وضعیت آیندة توسعة پایدار گردشگری مناطق روستایی در منطقة مورد مطالعه است که می تواند راهنمایی برای تدوین راهبردهای اجرایی، سیاستگذاری، برنامه ریزی و تحقق آیندة مطلوب زیست پذیری روستاهای استان مازندران باشد.روش: نوع تحقیق از نظر هدف کاربردی و از جهت روش توصیفی- تحلیلی است. برای گردآوری داده ها از روش کتابخانه ای و میدانی(پرسش نامه و مصاحبه) استفاده شده است. جامعة آماری این تحقیق شامل 40 نفر از کارشناسان سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و استادان دانشگاه است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارMICMAC و Morphol استفاده شد.یافته ها/ نتایج: یافته های تحقیق نشان داد که 8 متغیر کلان اثرگذار بر تقویت گردشگری روستایی در استان شناسایی و با استفاده از نرم افزار میک مک، میزان تأثیرپذیری و تأثیرگذاری آن ها تعیین شد. همچنین شاخص پرشدگی بهدستآمده برابر با 94/89 است که این امر مبین ضریب بالای تأثیرگذاری متغیرها و عوامل انتخابشده بر یکدیگر است.نتیجه گیری: بر اساس نتایج تحقیق، سناریو اول با داشتن اینرسی 12/50 بهعنوان محتملترین و مقاومترین سناریو در برابر تغییرات احتمالی(مثبت و منفی) شناسایی شد. در این سناریو، سناریوی مطلوب با 3 فرض و سناریوی بحرانی با 2 فرض ارائه شد. همچنین، این سناریو با داشتن 3 وضعیت بینابین نشان از وضعیت متوسط عوامل مؤثر در توسعة گردشگری روستایی در منطقه دارد.
توسعۀ پایدار
گردشگری
سناریونویسی
استان مازندران
2020
08
22
304
281
https://jgrd.um.ac.ir/article_39415_20c9ce7e1b697ecc1dd7cf213d5d4b7d.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1399
18
1
برآورد حداکثر انرژی پتانسیل باد در استان لرستان با استفاده از دادههای ماهوارهای
صمد
خسروی یگانه
مصطفی
کرم پور
بهروز
نصیری
اهداف: هدف این پژوهش، برآورد انرژی پتانسیل باد در سطوح 30 ، 50 و 100 متری از سطح زمین در 8 ایستگاه انتخاب شده در استان لرستان است.روش: در این پژوهش برای برآورد انرژی پتانسیل باد بر پایة دادههای ساعتی در 8 ایستگاه انتخاب شده در دورة زمانی 2000-2019 با استفاده از دادههای ماهوارهای اخذ شده از MERRA-2 Modal انجام شده است. برای صحتسنجی دادههای ماهوارهای در مقایسه با دادههای ایستگاهی، دادههای ساعتی سرعت باد از سازمان هواشناسی دریافت شد. برای ارزیابی و صحتسنجی دادههای ماهوارهای در مقایسه با دادههای ایستگاهی در تراز ارتفاعی 10 متری، ضریب همبستگی CC، میانگین خطا ME، مجذور مربعات خطاRMSE و تابع اریبی یا تورشدار BIAS محاسبه شده است. پس از صحتسنجی دادهها برای ترسیم گلباد از نرمافزار Windographer و برای برازش دادهها از توزیع احتمال ویبول استفاده شد. نیروی چگالی باد سالانه در ترازهای ارتفاعی 30 ، 50 و 100 متری محاسبه شد.یافتهها/نتایج: در این تحقیق پس از صحتسنجی دادههای ماهوارهای در مقایسه با دادههای ایستگاهی با میزان خطای 4047218/0 ثابت شد که دادههای ماهوارهای از وضعیت مناسبی برای استفاده در این پژوهش برخوردارند. بر پایة محاسبات، بیشترین انرژی پتانسیل باد در تراز ارتفاعی 30 متری بهترتیب به ایستگاههای بروجرد، الشتر، کمالوند، ازنا، الیگودرز، نورآباد، دورود و کوهدشت با 128 ، 102، 98 ، 86 ، 69 ، 57 ، 50 و 41 وات بر مترمربع در ساعت اختصاص دارد که این مقادیر در ترازهای50 و 100 متری با یک نسبت مشخص و با همین ترتیب در تراز 30 متری برای دیگر ترازهای ارتفاعی در همة ایستگاهها افزایش مییابد.نتیجهگیری: ایستگاههای بروجرد، الشتر، نورآباد، ازنا و کمالوند در ترازهای ارتفاعی 30 ، 50 و 100 متری و ایستگاههای الیگودرز، کوهدشت و دورود فقط در سطح 100 متری از سطح زمین پتانسیل مناسبی برای تولید انرژی از نیروی چگالی باد با توجه به نوع ارتفاع توربین بادی دارند.
توزیع ویبول
نیروی چگالی باد
دادة ماهوارهای
استان لرستان
2020
08
22
329
305
https://jgrd.um.ac.ir/article_39092_abd3da9ad9a8929bacd4205c455dcd4a.pdf