2024-03-29T09:23:55Z
https://jgrd.um.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=3266
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1398
17
1
تحلیل فضایی جایگاه های پمپ بنزین و ایستگاه های CNG در شهر قزوین
سید علی
حسینی
رضا
ویسی
محمد
کشاورز مافی
مریم
محمدی
اهداف: با گسترش و توسعۀ شهرنشینی و افزایش روزافزون جمعیت، نیاز به استفاده از خودرو و به تبع آن ایجاد جایگاههای سوخت متعدد، نسبت به گذشته، بیشتر احساس می شود. طی سالهای اخیر، بر اساس سیاستهای دولت مرکزی، مبنی بر کاهش مصرف بنزین و صرفه جویی در این بخش، رویکرد و توجه ویژهای نسبت به تولید خودروهای گازسوز صورت گرفته است. مهمترین مشکل در مسیر خدمات رسانی این بخش، عدم توزیع مناسب جایگاهها از لحاظ کمی و محدود بودن شعاع عملکردی جایگاههای مذکور است.
روش: این تحقیق با روش توصیفی – تحلیلی و با هدف تجزیه و تحلیل وضع موجود استقرار جایگاههای سوخت (CNG و بنزین) و مکانیابی درست این جایگاهها با توجه به استانداردها و مشخصات فنی انجام گرفته است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل فرایند تحلیل سلسه مراتبی (AHP) استفاده شده است.
یافتهها/ نتایج: بر اساس یافته های تحقیق و تجزیه و تحلیل اطلاعات، جایگاههای سوخت بنزین و ایستگاههای CNG در شهر قزوین هم از لحاظ شاخصهای نظیر الزامات سازهای، ایمنی تجهیزات و بازرسی آزمونهای دورهای در وضعیت مناسبی قرار ندارند و هم دسترسی شهروندان به این جایگاه در کلیۀ نقاط شهر در حد متعارف نیست. همچنین، با تطبیق نقشۀ نهایی حاصل از مدل مکانیابی با نقشۀ وضع موجود جایگاههای سوخت بنزین و CNG در سطح شهر قزوین مشخص شد که از تعداد 20 جایگاه سوخت بنزین و CNG، تعداد 2 جایگاه در اراضی با ارزش خوب، تعداد 9 جایگاه در اراضی با ارزش متوسط و تعداد 9 جایگاه در اراضی ضعیف قرار گرفته اند و هیچ یک از 20 جایگاههای موجود در سطح شهر در اراضی با امتیاز خیلی خوب قرار نگرفته اند.
نتیجهگیری: پس از مشخص کردن پهنه های مناسب جهت استقرار جایگاه سوخت و نیز در جهت ایجاد تعادل و توازن در توزیع فضایی جایگاهها، پیشنهاد شد 7 جایگاه جدید در مناطق مساعد و دارای اولویت ایجاد شود.
جایگاه های سوخت بنزین
ایستگاههای CNG
مکانیابی
مدل AHP
شهر قزوین
2019
08
23
1
22
https://jgrd.um.ac.ir/article_33224_ba0d45b8ab3c93952ee83e7358814890.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1398
17
1
اولویت بندی عوامل مؤثر در تحقق پذیری شهر خلاق با رویکرد ارزیابی شاخص های توسعۀ پایدار (مطالعۀ موردی: شهرهای استان یزد)
علی
باقری کشکولی
اصغر
ضرابی
میرنجف
موسوی
اهداف: هدف این پژوهش بررسی و اولویت بندی شاخص های توسعۀ پایدار شهری و شهر خلاق در شهرهای استان یزد است. در این راستا از مؤلفه های شهر خلاق، یعنی سرمایۀ انسانی خلاق، کیفیت زندگی، زمینه های نوآوری و سرمایۀ اجتماعی به منظور ایجاد بستری برای تحقق شهر خلاق استفاده شده است.
روش: نوع پژوهش کاربردی – توسعه ای و روش تحقیق "توصیفی– تحلیلی" است. شاخصهای تحقیق 70 شاخص توسعة پایدار و 30 شاخص شهر خلاق است. جهت تجزیه و تحلیل دادهها از مدل تحلیل شبکۀ (ANP)، مدل تاپسیس، ضریب پراکندگی استفاده شده است.
یافته ها: شهر یزد با 529673 نفر جمعیت و 5/54 درصد جمعیت شهرنشین استان 5/6 برابر دومین شهر استان (میبد) و 990 برابر آخر شهر استان (خضرآباد) جمعیت داشته که این رقم نمایانگر عدم تعادل و ناهنجاری در توزیع خدمات و امکانات شهری و تأکید بر تمرکزگرایی در سطح سکونتگاههای شهری استان است.
نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت هر چند شاخصهای توسعۀ پایدار به منظور رشد و توسعۀ شهرها دارای اهمیت زیادی هستند و توسعه یافتگی شهرها بر مبنای آنها بررسی می شود، اما این شاخصها زمانی می توانند به توسعۀ مطلوب شهر و تحقق مواردی چون شهر سبز، شهر سالم منجر شوند که مؤلفه های شهر خلاق نیز به کار گرفته شوند؛ چرا که شاخصهای شهرهای خلاق انعطاف پذیری بیشتری نسبت به شاخصهای توسعۀ پایدار دارند و مسائل موجود در منطقه را با رویکرد توسعۀ کیفی مدنظر قرار می دهند و صرفا به رشد توجه نمی کنند.
شهر خلاق
توسعه پایدار
ارزیابی
اولویت بندی
تحقق پذیری
شهرهای استان یزد
2019
08
23
23
51
https://jgrd.um.ac.ir/article_33239_377e4608e3bee39603dfb61137ec38f4.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1398
17
1
نقش گردشگری بر کیفیت زندگی خانوارهای روستایی مقاصد گردشگری مذهبی (مطالعۀ موردی: شهرستان مشهد)
مریم
قاسمی
اهداف: گسترش گردشگری در نواحی روستایی همواره با شکل گیری الگوهای مختلف گردشگری همراه بوده است. با توجه به تعدد بقاع منسوب به امامزادگان در نواحی روستایی کشور، گردشگری مذهبی یکی از الگوهای مهم گردشگری این نواحی محسوب شده و سالانه حجم بالایی از گردشگران را به نواحی روستایی جذب می کند. بر این اساس هدف تحقیق حاضر، بررسی نقش گردشگری مذهبی بر کیفیت زندگی خانوارهای روستایی است.
روش: نوع تحقیق کاربردی، روش تحقیق توصیفی - تحلیلی و گردآوری اطلاعات و داده های مورد نیاز به شیوۀ اسنادی و میدانی با استفاده از ابزار
پرسشنامه بوده است. تجزیه و تحلیل به کمک آمار توصیفی و استنباطی (آزمون تی تک نمونهای، همبستگی پیرسون، آنالیز تجزیه واریانس، فریدمن) صورت گرفته است. در این مطالعه کلیۀ روستاهای دارای امامزاده در سطح شهرستان مشهد (14 روستا با 22 بقعه منسوب به امامزادگان) مورد بررسی قرارگرفت. واحد تحلیل خانوارهای روستایی(جامعۀ میزبان) به تعداد 194 خانوار بوده که به صورت تصادفی وارد نمونه شد. متغیر مستقل و وابسته به صورت همبسته مورد بررسی قرار گرفت و اثر گردشگری مذهبی بر کیفیت زندگی روستاییان در سه بعد محیطی- کالبدی با 13، اقتصادی با 16 و اجتماعی با 11 متغیر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: نتایج آزمون تی تک نمونه ای نشان داد با توجه به Sig.≤ 0.05 از دیدگاه جامعۀ میزبان گردشگری مذهبی به ترتیب بر کیفیت زندگی در بعد محیطی-کالبدی با میانگین 2.93، در بعد اجتماعی با 2.71 و در بعد اقتصادی کیفیت زندگی با میانگین 2.09 و در کل بر کیفیت زندگی با میانگین 2.50، کمتر از متوسط (میانۀ نظری) اثرگذار بوده است نتایج حاصل از آزمون فریدمن نیز این یافته را تأیید میکند. همچنین، تفاوت معناداری بین میانگین کیفیت زندگی در روستاهای مورد بررسی مشاهده میشود (F= 10.6, Sig =0)، نیز رابطة مثبت و معناداری با شدت متوسط (r= 0.59, Sig =0.026) بین کیفیت زندگی و تعداد گردشگران مذهبی دیده می شود.
نتیجه گیری: جاذبه های مذهبی پراکنده در نواحی روستایی اغلب از ظرفیت بالایی در زمینۀ جذب گردشگر برخوردار بوده، اما فاقد برنامۀ مشخص در زمینه توسعۀ گردشگری بوده و با نشت اقتصادی بالا مواجه هستند. بنابراین، اغلب موفقیت چندانی در سطح محلی برای بهبود کیفیت زندگی ساکنان همراه نداشته است. بیشک توسعۀ گردشگری باید براساس فرایند برنامه ریزی جامع و بر اساس کاهش نشت اقتصادی از این نواحی صورت گیرد تا بتواند بر بهبود کیفیت زندگی ساکنین تأثیرگذار باشد.
سکونتگاههای روستایی
گردشگری مذهبی
شهرستان مشهد
کیفیت زندگی
جامعه میزبان
2019
08
23
53
89
https://jgrd.um.ac.ir/article_33257_34d57c4afe1accbf36b43bce215afae6.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1398
17
1
بررسی الگوهای فضایی گردشگری روستایی و نقش آن در تغییرات جمعیتی (افزایش یا کاهش) نقاط روستایی استان خراسان رضوی
مصطفی
امیرفخریان
علیرضا
معینی
هدف: مطالعة پیشرو بدنبال بررسی نقش الگوهای فضایی گردشگری با تأکید برگردشگری طبیعی و مذهبی بر میزان تغییرات جمعیتی (افزایش یا کاهش) در نواحی روستایی استان خراسان رضوی است. با توجه به تنوع محیطهای روستایی و میزان بهرهمندی متفاوت این نقاط از امکانات و خدمات، به منظور دستیابی به نتایج واقعی، ضروت انجام این ارزیابی، به تفکیک محیطهای همگن احساس شد.
روش تحقیق: در ابتدا با بهرهگیری از مدلهای پشتیبانی فضایی چندمعیاره، اقدام به شناسایی خوشههای همگن روستایی شد که ماحصل آن شناسایی 3 خوشة همگن روستایی بود. در ادامه با بهرهگیری از مدلهای رگرسیونی لجستیک اقدام به معادلهسازی در خصوص میزان اثرگذاری الگوهای فضایی گردشگری بر تغییرات جمعیتی (افزایش یا کاهش) در نقاط روستایی طی بازة زمانی 1390-1375 شد.
یافته ها و نتیجه گیری: نتایج این بررسی نشان داد که در شرایط کنونی الگوهای فضایی فوق بین 07/0 تا 3/2% در تغییرات (افزایش یا کاهش) جمعیت روستایی استان اثر گذارند که بیانگر اثرپذیری کم آنها در این خصوص است. از سوی دیگر این اثرگذاری در بین خوشههای همگن روستایی متفاوت است. به گونهای که در روستاهای با امکانات کم، گردشگری مذهبی به تنهایی و گردشگری مذهبی و طبیعی با یکدیگر و در روستاهای با امکانات بالا، گردشگری مذهبی به تنهایی توانسته است نقش مؤثری در تغییرات جمعیتی (افزایش یا کاهش) نقاط روستایی استان داشته باشند.
واژگان کلیدی: الگوهای فضایی گردشگری
استان خراسان رضوی
رگرسیون لجستیک ترتیبی
2019
08
23
91
124
https://jgrd.um.ac.ir/article_33281_d851495d733b895ff890dfd3c53dd974.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1398
17
1
سنجش و ارزیابی عوامل مؤثر بر تحقق شهر الکترونیک و تحلیل فضایی شکاف دیجیتال در شهرهای متوسط اندام (موردپژوهشی: شهر یاسوج)
مسعود
تقوایی
حسین
حسینی خواه
کیان
شاکرمی
اهداف: هدف پژوهش حاضر، بررسی عوامل مؤثر بر تحقق شهر الکترونیک و تحلیل فضایی شکاف دیجیتال در نواحی شهر یاسوج میباشد. جامعۀ آماری پژوهش، کل شهروندان شهر یاسوج می باشند که از این مقدار حجم جامعه، 320 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد.
روش: روش پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و میدانی است و برای تجزیه و تحلیل آمار و اطلاعات از نرمافزار AMOS، SPSS و مدل GRA استفاده شده است.
یافتهها/ نتایج: نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که در بین نواحی شهر یاسوج، ناحیۀ 2 با ضریب 962/0 ازنظر شاخصهای ICT نسبت به دیگر نواحی دارای وضعیت مطلوبتری است و ناحیة 4، بالاترین میزان شکاف دیجیتال در بین دیگر نواحی را به خود اختصاص داده است. همچنین، نواحی 3 و 2 به ترتیب با وزنهای 490/0 و 460/0 از نظر دسترسی به شاخصهای ICT در رتبههای بعدی قرار دارند. نتایج حاصل از تحلیل یافتهها نشان میدهد که میانگین شاخصهای مؤثر در تحقق شهر الکترونیک در شهر یاسوج با میانگین کلی کمتر از 3، نشاندهندۀ وضعیت ضعیف خدمات و امکانات ICT شهر الکترونیک در سطح شهر یاسوج میباشد.
نتیجهگیری: نتایج مدل نهایی برازش شدۀ معادلات ساختاری نشان داد که در مجموع سه متغیر فاوا در محل کار، فاوا در محل سکونت و زیرساختهای شهرداری الکترونیک به ترتیب با میزان بتای 23/0، 46/0 و 29/0 درصد، بهصورت مستقیم باعث افزایش رضایتمندی شهروندان از زیرساختهای ICT شهر الکترونیک خواهد شد، در حالی که متغیر رضایتمندی با میزان 32/0 و سواد الکترونیکی با میزان 67/0 در پذیرش مظاهر ICT شهر الکترونیک تأثیرگذاری مثبت داشتهاند.
شهرالکترونیک
شهر یاسوج
فناوری اطلاعات و ارتباطات
معادلات ساختاری
2019
08
23
125
154
https://jgrd.um.ac.ir/article_33294_9ee29a6f558cdb9bbeb66e3d7786bdfe.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1398
17
1
تبارشناسی نقش زیارتی-گردشگری شهرمشهد
محمدعلی
فیروزی
جعفر
جوان
معصومه
توانگر
هدف: این مقاله با هدف تحلیل نقش زیارتی و گردشگری شهر مشهد، از طریق شناسایی گسستها، گفتمانهای مسلط و آثار فضایی گفتمان ها بر شهر مشهد با تمرکز بر روش تبارشناسی فوکو، تدوین شده است.
روش تحقیق: روش تحقیق حاضر تبارشناسی فوکویی است. رهیافت تبارشناسی به مثابة چارچوب نظری و روشی است که پدیدة شهر را با نگاهی تاریخی می نگرد. تحلیل تبارشناسانة نقش شهر و تحولات آن در طول زمان، نمایانگر فرایند گذار شهرها از وضعی به وضع دیگر، آرایشهای گفتمانی و روابط میان گفتمانها در یک جامعه و شناسایی احکام و گزارههای گفتمانی در خلق شهر با نقش خاص است.
یافته ها: بررسی ساختار قدرت در پیوند با دانش که به تولید فضای شهری منجر شده است، تحلیل مناسبی از تحولات نقش شهری ارائه می دهد. بدیهی است تحولات و توسعة شهر مشهد در پیوند با نقش زیارتی آن معنا می یابد. در این مقاله ساختار قدرت/دانش پدید آورنده و جهت دهنده به نقش زیارتی و گردشگری مشهد، در درون دو کَلان گفتمان دوران تسلط مدرنیسم و دورة پیشامدرن، تحلیل و واکاوی شده است.
نتیجه گیری: نتایج تحلیلی پژوهش نشان می دهد، گفتمان پیشامدرن تحت تأثیر دو گسست مهم؛ نخست شهادت امام رضا(ع) و پیدایش مشهدالرضا و دوم، استقرار حکومت صفویان و نضج و گسترش مذهب تشیع در ایران، عرصة نقش آفرینی روابط قدرت/دانش به سمت و سوی تقویت نقش مذهبی و زیارتی مشهد پیش رفت و در هنگامة ورود مدرنیسم به کشور و تسلط گفتمان مبتنی بر آن و در پاسخ به تحولات فضای اجتماعی شهر، در تعامل با فضای جهانی و ملی و در قالب سه خُرد گفتمان مشروطیت، ملی گرایی عصر پهلوی و اصولگرایی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به سوی نقش تلفیقی زیارتی- گردشگری سوق یافته است.
تبارشناسی
نقش زیارتی
گفتمان
نقش گردشگری
شهر مشهد
2019
08
23
155
191
https://jgrd.um.ac.ir/article_33310_baec0376ebb69c8fe7056808493f0967.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1398
17
1
ارائۀ سناریوهای محتمل در شکل گیری شهر الکترونیک مشهد در افق 1404
امید علی
خوارزمی
فروزان
طاهری
اهداف: امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات یکی از اصلی ترین ابزارهای تحول و توسعۀ جوامع محسوب می شود. خدمات شهر الکترونیک، نقش فراوانی در ارتقای کمی و کیفی، تسریع و همچنین تسهیل کردن خدمات شهری به عهده دارند. لزوم وجود زیرساختهای لازم برای ایجاد شهر الکترونیک در شهرهای در حال توسعه و عدم اطمینان ناشی از پیچیدگی محیطی، پیش بینی آینده را در این شهرها با مشکل مواجه کرده است، به گونه ای که برنامه ریزی سنتی دیگر قادر به پاسخگویی نیست و می توان از روش سناریونویسی در جهت پیش بینی آینده و تبیین جایگزین های ممکن در شرایط متفاوت استفاده کرد. هدف از این پژوهش، توسعۀ سناریوهای محتمل در شکل گیری شهر الکترونیک در مشهد و ارائۀ راهبردهایی در جهت رسیدن به شهر الکترونیک پویا در افق 1404 است.
روش : برای رسیدن به این هدف 6 گام اصلی سناریونویسی دنبال شد که در این راستا مطالعات کمی و کیفی صورت گرفت. در ابتدا در قالب پرسشنامه (در دو بعد درجۀ تأثیرگذاری و عدم قطعیت) از 60 نفر از متخصصان در حوزۀ شهر الکترونیک در مشهد نظرخواهی شد و به وسیلة آزمونهای آماری توصیفی و استنباطی نظیر فریدمن عوامل مؤثر اولویت بندی شد و سپس پیشرانهای بحرانی شکل دهندۀ سناریوها تعیین شد و در جهت تعیین منطق سناریوها، توسعة سناریوها، بررسی پیامدها و همچنین تعیین راهبردها با ابزار مصاحبۀ نیمه ساختار یافته با 7 نفر از متخصصان که به روش اشباع نظری انتخاب شدند مصاحبه شد.
یافته ها ونتایج: نتایج تحقیق نشان می دهد که 3 سناریو برای آیندۀ کلانشهر مشهد در رابطه با شهر الکترونیک قابل تصور است که با عناوین وضعیت طلایی، وضعیت عدم پیوستگی و وضعیت راکد معرفی شده است و در نهایت نیز راهبردهایی جهت رسیدن کلان شهر مشهد به سناریوی مطلوب ارائه شده است.
شهر الکترونیک
سناریو نویسی
راهبرد ها
شهر مشهد
2019
08
23
193
222
https://jgrd.um.ac.ir/article_33322_abe4cd2a7a76828ff31f349f00795080.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1398
17
1
واکاوی زیست پذیری شهری با استفاده از مدل ELECTRE (مورد مطالعه: نواحی شهرگرگان)
ابوالفضل
مشکینی
رباب
ملکی
ابراهیم
معمری
اهداف: امروزه فضاهای شهری دچار مسائلی چون کیفیت پایین محیط، زوال و فرسودگی محلات، محرومیت و نابرابریهای اجتماعی- اقتصادی و نابرابری در دسترسی به خدمات و امکانات شهری می باشند. از اواخر قرن بیستم این شرایط محققان و برنامه ریزان شهری را بر آن داشت تا بر مفهوم زیست پذیری به عنوان یکی از مهمترین رویکردهای دستیابی به محیط شهری قابل زیست و با کیفیت تأکید کنند. در این راستا هدف پژوهش حاضر، سنجش و اولویت بندی میزان زیست پذیری در نواحی شهری گرگان بر اساس شاخصهای مؤثر در تعیین زیست پذیری می باشد.
روش: نوع تحقیق کاربردی بوده و روش بررسی آن توصیفی تحلیلی است. با توجه به جدید بودن موضوع، ابعاد و شاخصها بر اساس ادبیات جهانی و
بومی سازی آنها با شرایط شهر گرگان تهیه شد. برای رسیدن به این هدف، محاسبات مربوط به 16 شاخص مؤثر در زیست پذیری بر اساس فرایند تکنیک آنتروپی شانون و مدل ELECTR و با استفاده از نرم افزار صفحه گسترده Excel استخراج شده است.
یافته ها/نتایج: نتایج حاصل از به کارگیری مدل الکتر به منظور سنجش میزان زیست پذیری در نواحی هشتگانۀ شهر گرگان بیانگر آن است که 20/404 هکتار از مساحت نواحی شهر گرگان شامل14/11 درصد در پهنۀ زیست پذیری خیلی کم، 41/1577 هکتار شامل 02/42 درصد زیست پذیری کم، 2/675 هکتار شامل 62/18 درصد زیست پذیری متوسط و 5/1022 هکتار شامل 20/28 درصد در پهنه بندی زیست پذیری زیاد قرار دارند.
نتیجه گیری: یافته های بدست آمده حاکی از آن است که با توجه به اینکه نواحی 3 ، 1و2 از کمترین میزان سطح زیست پذیری برخوردار است و در این نواحی شاخصهای زیست پذیری در حد پایین قرار دارد. بنابراین، ارائۀ بهتر شاخصهایی از قبیل فضای سبز، خدمات بهداشتی، آموزشی و مذهبی می تواند باعث ارتقای سطح زیست پذیری شود.
زیست پذیری: پایداری: الکتر: شهرگرگان
2019
08
23
223
248
https://jgrd.um.ac.ir/article_33342_25846332190ab66ec2d6f74bedafcb1d.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1398
17
1
مناطق شهری چندمرکزی: همکاری، رقابت یا هم رقابتی؟ (یک تحلیل مروری)
صدیقه
لطفی
مجتبی
شهابی شهمیری
ساسان
روشناس
اهداف: از دهۀ 1990، اصطلاح چندمرکزی به عنوان یک مفهوم راهبردی توجه برنامه ریزان و سیاست گذاران شهری و منطقه ای را به سوی خود جلب کرد. مدافعان این راهبرد ادعا می کنند، مناطق چندمرکزی قادرند تعادلی میان رقابت پذیری اقتصادی، انسجام اجتماعی و پایداری محیطی برقرار کنند. بر این اساس، پژوهش حاضر سعی دارد با بررسی تطبیقی میان راهبردهای رقابت و همکاری راه سومی را برای درهم آمیختن مزایای هریک در برنامه ریزی مناطق شهری چندمرکزی بیابد.
روش پژوهش: مطالعه حاضر با توجه ماهیت و هدف پژوهش، از استدلال منطقی و تطبیقی به عنوان راهبرد و روش شناسی پژوهش بهره گرفته است.
یافته های پژوهش: یافته های پژوهش سه منطق فضایی را برای توجیه راهبردهای رقابت، همکاری و هم رقابتی معرفی می کند. در حالی که راهبردهای رقابتی بر منطق قلمرویی-رقابتی، مزایای رقابتی هر مرکز و تخصص گرایی تکیه دارند، راهبردهای همکارانه در مقابل آنها با پیوندهای هم افزا و نوآورانه بر مزایای بیرونی شبکه و شبکه های شهری تأکید می کنند. در نهایت، هم رقابتی مبتنی بر نظریات رفتاری و بازیهای غیرهمکارانه و شبکه های رقابتی تأکید می کند تا بتوانند با مزایای راهبردهای رقابتی و همکارانه نظیر افزایش اندازۀ بازار و غیره به بهبود موقعیت رقابتی دست یابند.
نتیجه گیری: پژوهش حاضر، راهبرد هم رقابتی را گزینه ای مناسبتر و اجرایی تر برای محیطی پرتنش، رقابتی و نامطمئن در میان شهرهای مناطق چندمرکزی می داند. در این راستا، راهبردهای متنوع هم رقابتی می تواند به دو صورت در مناطق شهری چندمرکزی رخ دهد، هم رقابتی افقی و هم رقابتی عمودی. در هم رقابتی افقی شهرها در یک عملکرد خاص یا در یک پروژۀ اجرایی مشترک با یکدیگر همکاری می کنند، در حالی که در بخش دیگر با یکدیگر به رقابت می پردازند.
رقابت
همکاری
هم رقابتی
مناطق شهری چندمرکزی
2019
08
23
249
281
https://jgrd.um.ac.ir/article_33377_63599a8f82937bb33cba0b029d746155.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1398
17
1
ارائۀ شاخصی جدید برای مطالعۀ بارش های سنگین و فراگیر سواحل جنوبی خزر طی فصل پاییز
تهمینه
چهره آرا ضیابری
طاهر
صفرراد
اهداف: پژوهش پیش رو سعی دارد با ارائۀ شاخصی جدید، بارشهای سنگین و فراگیر سواحل جنوبی خزر طی فصل پاییز را واکاوی کرده و آن را پیش بینی کند.
روش: در این راستا، داده های روزانة بارش مربوط به 8 ایستگاه سینوپتیک سواحل جنوبی خزر طی سالهای 1986تا2010 گردآوری شدند. بارش سنگین در هر ایستگاه بهعنوان رخدادی که مقدار بارش روزانة آن بیش از میانگین بلند مدت آن ایستگاه بوده باشد، تعریف شد و در گام بعدی اگر 6 ایستگاه به صورت همزمان بارش سنگین داشته باشند به عنوان بارش سنگین و فراگیر مورد مطالعه قرار گرفتند. طی دورة مورد مطالعه 104 رخداد بارش سنگین و فراگیر شناسایی شد. برای بررسی شرایط همدید نیز با مراجعه به مرکز ملی پیش بینی محیطی/علوم جو(NCEP/NCAR) داده های مؤلفه های مختلف جو اخذ شد. به منظور شناسایی و واکاوی الگوهای همدیدی این بارشها با رویکرد محیطی به گردشی از طریق تحلیل خوشهای به روش ادغام وارد انجام شد.
یافته ها: نتایج نشان داد که در همة الگوها، حضور یک پرفشار در نیمة شمالی خزر سبب ایجاد جریانات شمالی میشود که با حرکت به سمت جنوب، ضمن جذب رطوبت از منبع رطوبتی واقع در منطقه، ناپایدار شده و نهایتا منجر به بارشهای سنگین و فراگیر در سواحل جنوبی خزر میشود. وقوع بارش های سنگین در منطقه همراه با گرادیان فشار در راستای شمال به جنوب بوده، این درحالی است که مقدار گردایان فشار مثبت باشد. بر همین اساس شاخصی جدید تحت عنوان گرادیان فشار دریای خزر (GCP) ارائه شد.
نتیجه گیری: وجود ارتباط قوی و معنادار این شاخص با شاخصهای دور پیوندیAo, NAO, NCPI700, CACO و SHI و همچنین بارشهای سنگین و فراگیر در تمامی ایستگاههای مورد مطالعه حاکی از توانایی این شاخص جهت مطالعة بارشهای سنگین و فراگیر در سواحل جنوبی خزر طی فصل پاییز است. طی ارزیابی های صورت گرفته و تحلیل روز به روز بارشهای سنگین شرایط ذکر شده تأیید شد.
بارش های سنگین و فراگیر
تحلیل همدیدی
شاخص GCP
سواحل جنوبی خزر
2019
08
23
283
306
https://jgrd.um.ac.ir/article_33405_596719b685b3c6f88459f49619186977.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1398
17
1
اولویت بندی راهکارهای مدیریت بهینۀ منابع آب کشاورزی از دیدگاه کارشناسان کشاورزی (مطالعۀ موردی استان آذربایجان غربی- شهرستان بوکان، بخش سمینه)
حسن
مینایی
علی اکبر
تقیلو
اهداف: مدیریت آب شامل عملیات برنامه ریزی، توسعه، توزیع و مصرف بهینۀ منابع آب تحت مقررات و سیاست معین است که می تواند نقش مؤثری در استفادۀ بهینه از آن داشته باشد. تحقیق حاضر بر آن است که مسائل و مشکلات مدیریت آب در بخش کشاورزی را شناسایی کند و راهکارهای لازم را برای حل آنها ارائه دهد.
روش: روش تحقیق براساس هدف توصیفی و تحلیل می باشد. روش جمع آوری اطلاعات اسنادی و میدانی بوده و برای جمع آوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه با طیف پنج گزینهای لیکرت (خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد) استفاده شد. جامعۀ آماری تحقیق کارکنان جهاد کشاورزی شهرستان بوکان می باشد. متغیرهای تحقیق در چهار بخش طبقه بندی گردید؛ عوامل بحران آب، تهدیدات و فرصتهای بحران آب، عوامل با اهمیت در مدیریت آب و راهکارهای مدیریت آب.
یافته ها: نتایج نشان داد در بخش عوامل بحران آب، بهره برداری نامناسب از منابع با میانگین 33/4 مهمترین عامل، در بخش تهدیدات بیابانزایی با میانگین4/4 مهمترین تهدید، در بخش فرصتهای بحران آب انگیزۀ تغییر الگوی کشت محصولات کشاورزی با میانگین 35/4 و با ضریب تغییرات 74/17 مهمترین فرصت، در بخش مهمترین مؤلفه مدیریت، الگوی کشت با میانگین 53/4 و در بخش راهکارها گسترش روشهای آبیاری تحت فشار با میانگین تأثیرگذاری 46/4 مهمترین راهکار بدست آمد.
واژه های کلیدی: مدیریت منابع آب
بخش سمینه
اتلاف آب
بهره برداری نامناسب
2019
08
23
307
332
https://jgrd.um.ac.ir/article_33431_0017d8fae48ecffd71cd9d527d77393d.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1398
17
1
تحلیل و اولویت بندی شاخص های زیست پذیری در روستاهای ارتقا یافته به شهر (مطالعۀ موردی: شهرستان دهگلان، شهر بلبان آباد)
سعید
کاردار
حامد
قادرمرزی
افشین
بهمنی
اهداف: تحقیق حاضر با هدف شناسایی مهمترین اولویت های زیست پذیری از دیدگاه ساکنان، تأثیر ارتقای روستا به شهر را در بهبود شاخصهای زیست پذیری مورد ارزیابی قرار می دهد.
روش: روش تحقیق توصیفی- تحلیلی با رویکرد کیفی بوده و نحوة گردآوری داده ها به دو شیوة اسنادی و میدانی است. جامعة آماری تحقیق، تعداد 1075 سرپرست خانوار شهر بلبان آباد و نمونة مورد مطالعه بر اساس فرمول کوکران 120 نفر می باشد. تحلیل داده ها به این صورت است که در ابتدا با بهره گیری از روش تحلیل محتوا (نظریة بنیانی) در نرم افزار MAXQDA، مفاهیم محوری و عناصر کلیدی زیست پذیری از دیدگاه ساکنان شناسایی شد، سپس با استفاده از تکنیک اهمیت- عملکرد (IPA) و ماتریس دو وجهی آن، اولویت های زیست پذیری، کیفیت درک شده توسط ساکنان و شکاف میانگین اهمیت- عملکرد شاخصهای زیست پذیری ارزیابی می شود.
یافته ها/ نتایج: نتایج نشان می دهد که مهم ترین شاخص های زیست پذیری، مشتمل بر 17 مفهوم محوری است که در چارچوب چهار مقولة هسته ای زیرساختها، دسترسی، زیباسازی و امنیت جای می گیرند. ارزیابی سطح اهمیت- عملکرد شاخصهای زیست پذیری شهری نشان می دهد که بعد دسترسی با میانگین اختلاف 81/1- دارای پایین ترین سطح کیفیت زیستی بوده و بعد از آن، بعد امنیت با میانگین 70/1- قرار دارد. همچنین، میانگین کل شکاف زیست پذیری شهری 67/1- می باشد که موقعیت فاقد مطلوبیت را بر روی ماتریس نشان می دهد.
نتیجه گیری: اگر چه توزیع فضایی امکانات و برقراری شبکة به هم پیوستة سکونتگاه های انسانی به واسطه سیاست هایی از جمله تبدیل روستا به شهر به لحاظ ماهیتی، مطلوب و پسندیده است، اما با ضعف در اجرا و عملیاتی نشدن اهداف و چشم اندازهای ترسیم شده، نه تنها این سیاست به ارتقای شاخصهای زیست پذیری منتهی نشده بلکه در برخی زمینه ها به ویژه از بعد جمعیتی، پیامدهای منفی در پی داشته است.
زیست پذیری
تبدیل روستا به شهر
کیفیت زندگی
بلبان آباد
تکنیک IPA
2019
08
23
333
356
https://jgrd.um.ac.ir/article_33452_5d1208fbab3131c63f411f92a8b4697c.pdf