2024-03-29T17:39:44Z
https://jgrd.um.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=3261
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1397
16
1
تحلیل فضایی نتایج دهمین دورۀ انتخابات ریاست جمهوری ایران در شهر مشهد
سید هادی
زرقانی
سید مرتضی
رضوی نژاد
سلمان
حیاتی
اهداف: هدف از پژوهش حاضر بررسی توزیع فضایی آراء کاندیداها در دهمین دورة انتخابات ریاست جمهوری ایران در سطح شهر مشهد و تحلیل تأثیر متغیرهای توسعة اقتصادی، توسعة رفاهی ، توسعة آموزشی در مناطق دوازده گانة شهرداری مشهد بر الگوی رأی شهروندان است.
روش: این تحقیق از حیث ماهیت و روش جزء تحقیقات توصیفی- تحلیلی محسوب می شود. گردآوری اطلاعات تحقیق به صورت کتابخانه ای و اسنادی صورت گرفته است. جهت بررسی و تحلیل فضایی آراء و نشان دادن نقشه های آن در سطوح تحلیل منطقه های شهرداری مشهد از نرم افزار ArcGIS و ابزار Interpolation - IDW (درونیابی زمین مرجع) بهره گرفته شده و برای محاسبه و آزمونهای آماری نیز از نرم افزار PASW استفاده شده است.
یافته ها / نتایج: .یافته های پژوهش نشان می دهد در این کلانشهر نیز همانند دیگر مناطق ایران انتخابات دو قطبی بوده است و بیش از 90% آراء به دو کاندیدای مطرح؛ یعنی احمدی نژاد با 64% و موسوی با 33% اختصاص یافته است. تحلیل فضایی نتایج انتخابات در شهر مشهد نشان می دهد احمدی نژاد در 11 منطقه از مناطق شهرداری مشهد بیش از 50 درصد از آراء را کسب کرده است و موسوی نیز در دو منطقة 11 و 2 شهرداری مشهد بیش از 50% آراء را به خود اختصاص داده است. مقایسة تطبیقی این نتایج با شاخصهای فرهنگی و اجتماعی شهر مشهد گویای این مطلب است که موسوی در مناطق توسعه یافتۀ شهر مشهد و احمدی نژاد عمدتا در مناطق کم برخوردار و محروم بیشترین درصد آراء را به خود اختصاص دادهاند.
نتیجه گیری: توزیع فضایی آراء کاندیداها در مناطق مختلف شهر مشهد تابعی از ویژگیها و شاخصهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در مناطق مختلف است. به عبارت دقیقتر، رفتار انتخاباتی شهروندان در مناطق مختلف متناسب با شاخصها و سطح توسعة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مناطق مختلف بوده است و نیازها، علایق و ویژگیهای مشترک شهروندان در مناطق مختلف موجب شده است الگوی رأی کاندیداها در مناطق شهری متفاوت باشد. در واقع در شهر مشهد با روند افزایش سطوح توسعه در متغیرهای گوناگون، از درصد آراء احمدی نژاد کاسته شده است و برعکس در مورد سه کاندیدای دیگر به ویژه در سبد رأی موسوی و کروبی این روند معکوس بوده است.
انتخابات ریاست جمهوری ایران
جغرافیای انتخابات –تحلیل فضایی – کلانشهر مشهد
2018
08
23
1
24
https://jgrd.um.ac.ir/article_32705_910ebf8c873b80d4b16b29403d6a213b.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1397
16
1
پیشبینی نوسانات نمایههای حدی بارش در شهر مشهد با استفاده از ریزمقیاس نمایی مدل LARS-WG برای دو دورۀ آتی 2030-2011 و 2065-2046
سید محمد
عسکریزاده
غلامعلی
مظفری
احمد
مزیدی
اهداف: تغییرات در رویدادهای حدی آب و هوایی و اقلیمی اثرات قابل توجهی دارد .به همین دلیل، به یکی از مهمترین چالشهای جدی فراروی جوامع در مقابله با تغییر اقلیم تبدیل شده است. یکی از جنبههای مهم تغییر اقلیم شناخت رفتار رویدادهای حدی است. از آنجایی که شهر مشهد تراکم جمعیت شهری دارد و بهعنوان یک منطقۀ نیمهصنعتی شناخته شده به طوری که اثرات پارامترهای اقلیمی بر بخشهای مختلف جامعۀ شهری و صنعتی آن حائز اهمیت است، نگرش به آینده یکی از ضروریتهای مقولۀ مدیریت کلان شهری و ناحیهای در این شهر محسوب میشود.
روش: جهت ارائۀ دورنمایی از تغییرات آتی رویدادهای حدی بهویژه بارش با استفاده از خروجی سه مدل گردش عمومی جو ( (CNCM3, HadCM3 ,NCCCSMبراساس سناریوهای A1B, A2 گزارش چهارم هیأت بینالدول تغییر اقلیم تحت مدل LARS-WG برای دو دورۀ آتی2030-2011 و 2065-2046 برای ایستگاه مشهد ریزمقیاسنمایی شده است. نمایههای بارش مطالعهشده در این پژوهش شامل (PRCPTOT, R10mm, R20mm, R95p, R99p, RX1day, RX5day,SDII) برای دو دورۀ آتی یادشده محاسبه شد.
یافته ها/ نتایج: نتایج نشان میدهد احتمالاً میانگین بیشینۀ بارش پنجروزه و شدت بارش طی دورۀ آتی2030-2011 تحت سناریوی A2 افزایش مییابد. سهم بیشتری از کل بارش سالانه به وقوع بارشهای سیلآسا و رگباری؛ یعنی بارشهای بیش از صدک 95 و 99 دورۀ پایۀ تعلق خواهد داشت.
نتیجه گیری: طبق نتایج، افزایش این نمایهها به معنی افزایش فراوانی وقوع سیل و شدت آن بهویژه طی دورۀ آتی2030-2011 خواهد بود. در حالی که طی دورة 2065-2046 احتمال کاهش شدت بارش و نمایههای بیشینۀ بارش پنجروزه پیشبینی میشود.
واژه های کلیدی: نمایههای حدی
ریز مقیاس نمایی
مشهد
2018
08
23
25
50
https://jgrd.um.ac.ir/article_32731_f26a129e9a23e52a58a0e9fd5889a8d6.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1397
16
1
تحلیل میزان پایداری محیط زیست شهری در کلان شهر مشهد با استفاده از رویکرد زمینه یاب گام طبیعی
اکبر
حیدری
محمد رحیم
رهنما
محمد
اجزاء شکوهی
امید علی
خوارزمی
اهداف: با توجه به آسیب پذیریهای محیط زیست شهری در کلانشهر مشهد و تشدید روند تخریب آن در سالهای اخیر، پژوهش حاضر سعی دارد با
بهره گیری از رویکرد آینده نگاری گام طبیعی در چارچوب شاخصهای محیط زیست شهری به تحلیل میزان پایداری زیست محیطی در شهر مشهد بپردازد.
روش: روش تحقیق به کار گرفته شده به لحاظ ماهیت تحلیلی و از نظر نتیجه کاربردی است که در ادامه از مطالعات توصیفی- تحلیلی، اسنادی به همراه پرسشنامه (50 نمونه) در چارچوب مدل دلفی و ماتریس تحلیل اثرات متقاطع در نرم افزار آینده نگار میک مک و سناریو ویزارد استفاده شد.
یافته ها/ نتایج: نتایج نشان داد که با 2 بار تکرار چرخش دادهای، شاخص پُرشدگی به دست آمده 95.79% است که این امر مبین ضریب بالای تأثیرگذاری متغیرها بر یکدیگر است. همچنین، بر مبنای 5828 ارزش محاسبه شده، تعداد 2937 مورد با بالاترین حجم دارای بیشترین میزان اثرگذاری مستقیم بر دیگر شاخصهای پژوهش بوده است.
نتیجه گیری: با توجه به نحوۀ توزیع متغیرها در صفحة تحلی اثرات و وابستگیهای مستقیم و غیرمستقیم و نیز تبیین نیروهای پیشران کلیدی، باید اشاره کردد که سیستم محیط زیست شهری در کلانشهر مشهد دچار ناپایداری بسیار شدید است.
تحلیل فضایی
محیط زیست شهری
مطالعات آینده پژوهی
گام طبیعی
برنامه ریزی سناریو
2018
08
23
51
88
https://jgrd.um.ac.ir/article_32752_784c26c3165281aa045dbd7d04a852e3.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1397
16
1
بررسی اثر یارانۀ نقدی بر رفاه خانوارهای روستایی استان خراسان رضوی
آرش
دوراندیش
افسانه
نیکوکار
اهداف: هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر یارانة نقدی دولتی بر شاخصهای رفاه (کالری و پروتئین مصرفی به عنوان شاخصهای امنیت غذایی و درآمد) خانوارهای روستایی است.
روش: با توجه به چند بعدی بودن ماهیت رفاه، عوامل مؤثر بر آن با استفاده از سیستم معادلات به ظاهر نامرتبط پانل بررسی شد. برای دستیابی به هدف، از اطلاعات درآمد - مخارج خانوارهای روستایی استان خراسان رضوی مربوط به سالهای 1389 تا 1391 استفاده شده است.
یافته ها/ نتایج: نتایج گویای این است که تحصیلات، نوع فعالیت، مخارج غذایی، سطح زیرکشت و مساحت باغ تأثیر مثبتی بر شاخصهای رفاه دارند. همچنین، مشخص شد که سیاست پرداخت یارانة نقدی، درآمد خانوارها را افزایش داده است. اگرچه، با توجه به تورم شدید، درآمد واقعی خانوارها کاهش یافته است و در نتیجه مصرف کالری و پروتئین به ترتیب 20/0 و 07/0 درصد کاهش یافته است.
نتیجه گیری: با توجه به یافته های تحقیق پیشنهاد می شود، دولت نسبت به پرداخت یارانه های نقدی تجدید نظر کند و بخشی از آن را در قالب یارانة کالایی روستایی در نظر بگیرد، این امر سبب می شود دولت ضمن دستیابی به هدفمندسازی یارانه ها، به افزایش رفاه خانوارهای روستایی نیز کمک کند.
یارانه نقدی
شاخصهای رفاه
خانوارهای روستایی
استان خراسان رضوی
2018
08
23
89
116
https://jgrd.um.ac.ir/article_32773_d4abb9d44c9d24affedc8e885317cb64.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1397
16
1
پتانسیل سنجی گردشگری با تکیه بر بسترهای ژئومورفولوژیکی در راستای توسعۀ ناحیه ای (مطالعۀ موردی: منطقۀ اورامانات)
عبدالمجید
احمدی
اهداف: در بسیاری از کشورها استفاده از توانها و قابلیتهای متنوع و مختلف برای ایجاد توسعه همه جانبه و پایدار ضروری است. یکی از راههای دستیابی به این هدف اجرای برنامه های توسعه توریسم در سطوح محلی، ملی و بین المللی است. صنعت توریسم دارای پتانسیلهای بالایی در زمینه های محیطی، فرهنگی و تاریخی است که برنامه ریزی و توجه به آن در راستای توسعه پایدار لازم است. زمینة گردشگری یکی از بخشهای توریسم است که تنوع و گستردگی آن در پهنة سرزمینمان بسیار فراوان است. هدف اصلی این پژوهش، پتانسیل سنجی گردشگری منطقة اورامانات با تأکید بر فرمها و فرآیندهای ژئومرفولوژیکی است.
روش: این تحقیق از نوع کاربردی- توسعه ای است و با استفاده از روش توصیفی– تحلیلی و بهره گیری از دو مدل پرالونگ و پریرا همراه با مطالعات کتابخانهای و مشاهدات میدانی گردآوری شده است.
یافته ها/ نتایج: بهره گیری از مدلهای فوق نشان می دهد که منطقة اورامانات از نظر ارزش زیبایی شناسی (میانگین کل- 6/0) به خصوص در بعد طبیعی و ژئومرفولوژیکی در رتبة بالایی قرار دارد. این منطقه از نظر علمی (میانگین کل- 5/0) و فرهنگی (میانگین کل- 7/0) در حد متوسط به بالایی است. با این وجود، در بعد اقتصادی (میانگین کل- 5/0) در رتبة نامطلوبی قرار گرفته است.
نتیجه گیری: با توجه به توان بالای این منطقه (میانگین کل-32/15) لازم است نخست نقاط مستعد شناسایی شوند، سپس برنامه ریزی علمی و کارشناسانه برای این منطقه صورت پذیرد و در نهایت جهت جذب گردشگر، افزایش سطح اشتغال، رونق چرخة درآمد و در نتیجه بالابردن سطح اقتصادی منطقه اقدام ضروری انجام گیرد.
گردشگری
ژئومرفولوژی
اورامانات
پرالونگ
پریرا
2018
08
23
117
135
https://jgrd.um.ac.ir/article_32807_98677de6a9d0462b130485c70ef43ef9.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1397
16
1
تحلیل الگوهای گردشی مؤثر بر بارش های رگباری ناحیۀ کوهپایه ای داخلی ایران
محسن
فنودی
کمال
امیدوار
احمد
مزیدی
رضا
دوستان
اهداف: هدف تحقیق، شناسایی الگوهای گردشی سطوح میانی جو بارشهای رگباری در ناحیة کوهپایۀ داخلی ایران است.
روش: به منظور فوق، دادههای از 30 سالة (2014-1985) کدهای هواشناسی جهانی 80 تا 99 ایستگاههای همدید سازمان هواشناسی کشور استفاده شد.. بارش رگباری همدید، بارشی است که حداقل در 50 درصد ایستگاهها حادث شود. بنابراین، 80 رگبار مشترک مبنای شناسایی الگوهای جوی است که با روش تحلیل مؤلفة اصلی و خوشه بندی در تراز 700 هکتوپاسکال تعیین شد.
یافته ها/ نتایج: از 7 الگوی گردشی به دست آمده در اثر خوشه بندی، بیشترین تعداد روزهای رگباری، از الگوی جوی اول تراز 700 هکتوپاسکال در ماه مارس، آوریل و می (فصل بهار) تبعیت می کند. بیشترین مقادیر بارش این الگو در نواحی غربی و شمال غرب منطقه پدید آمده است. این الگو حاکی از شکل گیری مرکز کم ارتفاع عمیق و قوی بسته در دریای سیاه است که باعث شیو ژئوپتانسیل در منطقه و توسعۀ امواج کژفشار در مناطق شرقی ناوه می شود. بسته بودن مرکز کم ارتفاع (سرد چال) باعث کندی حرکت سامانه های غربی در کوهپایۀ داخلی ایران و ادامة بارشها شد. با بررسی الگوهای گردشی سطح زمین، نواحی غربی و شمال غرب منطقة مطالعه شده در این الگو، تحت تأثیر پرفشار 1025 هکتوپاسکال غرب اروپا و نواحی شرقی منطقه تحت تأثیر مرکز کم فشار قرار دارد. در این الگو وجود پشتة قوی در شمال دریای مدیترانه و سرد چال در شرق دریای سیاه، باعث تقویت وضعیت کژفشار در سطح زیرین جو شده است. بنابراین، با توجه به همگرایی زیاد در تراز پایین، مهیا بودن شرایط برای صعود و تاوایی مثبت بالا و واگرایی در تراز میانی جو، بارشهای رگباری مناسبی (بیش از 40 میلیمتر)، عمدتاً در نواحی شمال غرب منطقه می ریزد. در این الگو، زبانه های پر فشار، رطوبت را از دریای خزر به شمال غرب و غرب منطقه منتقل کرده و نقش حرکت چرخندی سیستم جنوب غربی در تقویت رطوبت از دریای عرب و خلیج فارس به منطقه مشهود است.
نتیجه گیری: بارشهای رگباری مرتبط با سرد چال یا مرکز کم ارتفاع عمیق در لایه های فوقانی جو است. همچنین، وجود پشتۀ قوی غرب اروپا و ریزش هوای سرد عرض بالا باعث تقویت مرکز فرابار در تراز پایین شده و زبانه های آن، جریانات شمالی و تزریق رطوبت خزری را به نواحی غربی منطقۀ مطالعه شده موجب می شود. همچنین، روزهای رگباری کوهپایۀ داخلی مرتبط با سیستم کم فشار جنوب و جنوب غربی و همگرایی سطوح پایین است.
بارش رگباری
الگو های گردشی
تحلیل مولفه اصلی و خوشه بندی
کوهپایه داخلی ایران
2018
08
23
137
163
https://jgrd.um.ac.ir/article_32824_dbf80975e7d7cafc59ec4f8cbe288212.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1397
16
1
ارزیابی مشارکتی اثرات زیست محیطی توسعۀ گردشگری در روستاهای هدف استان گلستان با روش ماتریس ICOLD و COPRAS
طاهره
صادقلو
اهداف: امروزه گسترش زندگی شهرنشینی و صنعتی در ابعاد مختلف زندگی انسانها، سبب نیازمندی آنها به گذران اوقات فراغت و گردشگری شده است. بنابراین، توسعة زیرساختها و تسهیلات گردشگری و انجام پروژهها و فعالیتهای مرتبط با نیازهای گردشگران، از اهداف اساسی مدیران و برنامه ریزان است؛ اما این اقدامات سبب بروز اثرات و پیامدهای زیست محیطی متعددی به ویژه در نواحی روستایی به عنوان فضاهای مقصد شده است.
روش: مطالعة حاضر به ارزیابی اثرات زیست محیطی فعالیتهای مرتبط با حوزة گردشگری در ابعاد مختلف و به شیوة مشارکتی و براساس دیدگاه خود اجتماعات میزبان در 14 روستای هدف گردشگری استان گلستان پرداخته است. برای این منظور با روش ماتریس ICOLD اثرات زیست محیطی از دیدگاه مدیران محلی تعیین شد و در گام بعدی روستاها براساس میزان اثرات زیست محیطی حاصل از فعالیتهای گردشگری از دیدگاه 366 نمونه که بر اساس فرمول کوکران انتخاب شده اند، ارزیابی و از طریق تکنیک تصمیم گیری کوپراس اولویت بندی شدند.
یافته ها/ نتایج: براساس نتایج به دست آمده، بیشترین اثرات منفی زیست محیطی در قالب محیط فیزیکی و شیمیایی (186-) و بیشترین اثرات مثبت در قالب محیط اقتصادی اجتماعی (66+) در روستاها قابل مشاهده است. همچنین، از میان روستاهای مطالعه شده روستاهای زیارت و گز شرقی بیشترین و کمترین اثرات زیست محیطی را تجربه کرده اند.
ارزیابی اثرات زیست محیطی
روستاهای هدف گردشگری
ماتریسICOLD
تکنیکهای تصمیم گیری چندشاخصه
2018
08
23
165
191
https://jgrd.um.ac.ir/article_32839_0a41feeff424c58c2aab46842ba12d4b.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1397
16
1
تحلیل فضایی احساس امنیت گردشگران و تأثیر آن بر توسعة گردشگری (مطالعۀ موردی: شهر ساری)
مریم
درخشی
زهرا
شریفی نیا
اهداف: مقولۀ امنیت و توجه به آن در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و محیطی یکی از عوامل مهم توسعة گردشگری است. ملاک امنیت در صنعت گردشگری، احساس امنیت گردشگران است که به افزایش جذب گردشگر و توسعة مقصد گردشگری کمک می کند. هدف تحقیق حاضر، تحلیل فضایی احساس امنیت گردشگران و تأثیر آن بر توسعة گردشگری در شهر ساری است.
روش: روش تحقیق از حیث هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی و همبستگی است. برای جمع آوری اطلاعات از روش استنادی و میدانی استفاده شده است. جامعۀ آماری تحقیق شامل گردشگران ورودی به شهر ساری در سال 1395 بوده که 300 نفر به عنوان حجم نمونه و با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. این تحقیق با تکیه بر تکنیک تاپسیس خاکستری و روشهای آماری به تحلیل فضایی احساس امنیت گردشگری و تأثیر آن بر توسعة گردشگری در مناطق شهر ساری پرداخته است.
یافته ها/ نتایج: نتایج فرآیند تکنیک تاپسیس خاکستری نشان داد که منطقة 1 از نظر شاخص توسعۀ گردشگری در بالاترین و منطقۀ 3 در پایین ترین سطح و منطقة 2 در وضعیتی متوسط قرار دارد. از سوی دیگر با توجه به مدل تحلیل خوشهای K مشخص شد که به طور کلی احساس امنیت در منطقة 1 و 2 در بالاترین و در منطقة 3 در پایینترین سطح مطلوبیت قرار دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان میدهد که احساس امنیت اجتماعی-روانی و اقتصادی- مالی بر توسعة گردشگری در سطح معناداری 01/0 اثرگذار بوده است.
نتیجه گیری: یافته های به دست آمده حاکی از آن است که هرچه از شمال، غرب، شرق و مرکز شهر(منطقۀ2 و1 ) به سمت جنوب (منطقۀ 3) حرکت می کنیم احساس امنیت گردشگران ضعیف تر می شود. بنابراین، تدوین راهکارهایی برای ارتقای سطح احساس امنیت در زنجیرۀ مدیریت و برنامه های توسعۀ گردشگری ضروری است.
امنیت
احساس امنیت
توسعه گردشگری
2018
08
23
193
221
https://jgrd.um.ac.ir/article_32868_a290eff9c0d441bfea85812c82844478.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1397
16
1
چالشهای پیشروی توسعۀ صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی در شهرستان شبستر
عیسی
بهاری
سیّد هدایت اله
نوری
احمد
تقدیسی
حسین
کریمزاده
اهداف: بخش کشاورزی در ایران طی دهههای گذشته همواره با چالشهای جدی مواجه بوده است. ایجاد و توسعة صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی میتواند راهکاری مناسب برای جلوگیری از ضایعات و افزایش ارزشافزودة محصولات کشاورزی باشد. در این راستا شناسایی چالشهای پیشروی این صنعت میتواند به تسهیل و توسعة آن کمک کند. شهرستان شبستر در استان آذربایجانشرقی، یکی از قطبهای کشاورزی ایران است که در چند سال اخیر با چالشهایی در حوزة صنایع تبدیلی و تکمیلی مواجه شده است. هدف این مقاله شناسایی و تبیین چالشهای پیشروی توسعة صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی در شهرستان شبستر است.
روش: تحقیق از نوع کیفی است و از روش گراندد تئوری بهعنوان راهنمای جمعآوری و تحلیل دادهها و ارائة مدل استفاده شده است. جمعآوری دادهها از طریق مشاهدات میدانی و مصاحبههای عمیق با 43 نفر از کارشناسان و خبرگان نظری (اساتید دانشگاه) و تجربی (سازمان جهاد کشاورزی، سازمان صنعت، معدن و تجارت و شرکت شهرکهای صنعتی استان آذربایجانشرقی)، مدیران واحدهای تولیدی و کارآفرینان و کشاورزان نمونة شهرستان شبستر به صورت هدفمند و با روش گلولة برفی در قالب گروههای متمرکز کانونی انجام گرفت. دادههای گردآوریشده در قالب 88 مفهوم، 7 مقولة عمده و یک مقولة هستهای کدگذاری و تحلیل شدند.
یافتهها/ نتایج: نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد، صنایع تبدیلی و تکمیلی شهرستان شبستر با مشکلات متعدد از جمله مشکلات مرتبط با قوانین و مقررات، زیرساختها و فناوری، نهادی-اداری، اقتصادی- مالی، آموزش و نیروی انسانی، مدیریتی و کارآفرینی و همچنین وضعیت بازار همراه است. در نهایت نظریة زمینهای حاصل از پژوهش بر اساس ماهیت مقولههای محوری و روابط نهفته بین آنها در قالب مدل پارادایمی شکل گرفت. همچنین، پیشنهادهایی در جهت رفع موانع و مشکلات این صنایع با تأکید بر شرایط شهرستان ارائه شده است که میتواند مورد توجه برنامهریزان و مسئولان قرار گیرد.
صنایع تکمیلی و تبدیلی
تئوری بنیانی
بازاریابی
توسعه کشاورزی
شهرستان شبستر
2018
08
23
223
255
https://jgrd.um.ac.ir/article_32890_18c4d7d29a751517ad82b46742a8d31f.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1397
16
1
ارزیابی کارایی الگوی تلفیقی CA-ANN در مدلسازی رشد شهری (مطالعۀ موردی: کلان شهر تهران)
هاتف الرحمن
صالحی آسفیچی
جلال
کرمی
سیّدعلی
علوی
اهداف: پیدایش محیطی در همتنیده، آلوده و پرازدحام در شهر تهران، لزوم مدیریت بهینة منابع طبیعی و استفادة درست از پهنة زمین در این شهر را بیش از پیش نمایان ساخته است. هدف اصلی این پژوهش، شبیهسازی توسعة شهری کلانشهر تهران بین سالهای 1990 و 2010 میلادی و نهایتاً ارزیابی کارآیی مدلهای ترکیبی و رایج سلولی مبتنی بر الگوی ترکیبی سلولهای خودکار و الگوریتم شبکة عصبی مصنوعی است.
روش: به دلیل وجود تواناییها و مزایایی که شبکة عصبی در تشخیص الگوهای مکانی دارا است، در این پژوهش از شبکة پرسپترون چندلایه جهت شبیهسازی و پیشبینی توسعة شهری استفاده شده است. پارامترهایی از قبیل فاصله از نزدیکترین شیء و یا پیکسل شهری، فاصله از خیابانها و راهها، فاصله از مراکز جذب نیز بهعنوان پارامترهای مؤثر در رشد و توسعة شهری در نظر گرفته شدهاند.
یافتهها/ نتایج: بهکارگیری تلفیقی مدل سلولهای خودکار و الگوریتم بهینهسازی شبکة عصبی مصنوعی، میتواند در فرایند کالیبراسیون قوانین انتقال سلولهای خودکار بهبود ایجاد کند. مقایسة آماری واقعیت زمینی شهر تهران در سال ۲۰۱۰ با تصاویر شبیهسازی شدة حاصل از مدل ترکیبی و نیز مدل رایج رستری سلولهای خودکار، بیانگر دقت بالاتر مدل پیشنهادی است، به گونهای که طبق نتایج مدلسازی مبتنی بر دو تصویر، شاخص کاپا و دقت کلی برای مدل ترکیبی به ترتیب به میزان 76% و 90.69% و برای مدل رایج رستری، به میزان 70.47% و 87.85% و نیز طبق مدلسازی مبتنی بر سه تصویر، این شاخصها به ترتیب برای مدل ترکیبی به میزان 69.18% و 84.88% و برای مدل رایج رستری به میزان 63.37% و 82.98% برآورد شده است.
نتیجهگیری: پژوهش حاضر نشان داد که بررسی روند تغییرات مکانی-زمانی پدیدهها از جمله گسترش شهرها، نیازمند بهکارگیری الگوهایی پویا در زمان است. در این میان، الگوی ترکیبی خودکارههای سلولی به سبب ساختار ساده و پویای خویش و نیز برخورداری از ویژگیهای قدرتمند مکانی، در اینگونه مدلﺳﺎزیها میتوانند استفاده شوند.
کلانشهر تهران
گسترش شهری
سلول های خودکار
شبکه عصبی مصنوعی
شاخص کاپا
2018
08
23
257
278
https://jgrd.um.ac.ir/article_32902_9236d0e131ce903102f4108951924733.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1397
16
1
بررسی ارتباط دمای خاک با پارامترهای آب و هوایی در شمال غرب ایران (2015-1992)
محمد
باعقیده
علیرضا
انتظاری
آزیتا
کردی
اهداف: دسترسی به دادههای درجه حرارت در اعماق مختلف خاک برای اهداف زیست محیطی، کشاورزی، مدیریت شهری و ساختمان دارای اهمیت است. با توجه به اینکه دمای خاک فقط در ایستگاههای سینوپتیک کشور اندازه گیری می شود و در پارهای از موارد نیز دارای خلأهای آماری است، کمبود آن در نقاط فاقد ایستگاه یکی از چالشهای بزرگ است. تحقیق حاضر با رویکردی توصیفی- تحلیلی با هدف بررسی روند دمای خاک و سنجش رابطة بین پارامترهای هواشناسی و دمای خاک در منطقۀ شمال غرب ایران طی دورۀ آماری 1992 تا 2015 واکاوی شد.
روش: متغیرهای مورد استفاده شامل میانگین دما، کمینه و بیشینة دما، بارش، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی، فشار ایستگاه، سرعت باد و دمای اعماق خاک (100،20،5سانتیمتر) بودند. روند تغییرات دمای خاک در عمقهای منتخب با استفاده از روش ناپارامتری منکندال بررسی شد و با استفاده از رگرسیونهای همزمان، دمای خاک در سه عمق مختلف برآورد شد. جهت اعتبارسنجی روابط پیشنهادی از آمارههایMAE ، MBE ،RMSE ، R2 استفاده شد.
یافته ها/ نتایج: نتایج تحقیق نشان داد، متغیرهای میانگین دمای هوا و حداکثر دما بیشترین تأثیر را بر دمای خاک داشتند و در ایستگاههای مطالعه شده بیشترین ضریب تعیین درعمق 5 و20 سانتیمتری مشاهده شد. اکثر ایستگاهها در اعماق مختلف خاک با پدیدۀ روند افزایشی دما مواجه بودهاند که این روند برای بخشهای مرکزی و جنوب شرقی بیشتر بوده است.
نتیجه گیری: با توجه به نوسانات دمای عمقهای بسیار پایین خاک که نمایشگر تغییر اقلیم است و دمای سطحی خاک که نشان دهندۀ تغییرات کوتاه مقیاس است، میتوان دریافت که پدیدۀ تغییر اقلیم در حال رخ دادن است و روی پارامتر دمای خاک هم تأثیر چشمگیری داشته است.
دمای خاک
پارامترهای آب و هوایی
رگرسیون چند گانه
شمال غرب ایران
2018
08
23
279
307
https://jgrd.um.ac.ir/article_32923_738bedc353a688af08f73f60dd77582f.pdf
جغرافیاوتوسعه ناحیه ای
2008-1391
2008-1391
1397
16
1
بررسی وضعیت شاخص های حکمروایی خوب شهری در شهر اراک
سهیلا
عسکریزاده اردستانی
اصغر
ضرابی
مسعود
تقوایی
اهداف:. در این تحقیق هدف بررسی حکمروایی خوب شهری به صورت مطالعۀ موردی در شهر اراک است . این هدف از طریق شش شاخص مشارکت، اثربخشی و کارایی، ثبات سیاسی و مبارزه با فساد، دسترسی به اطلاعات، قانونمندی و عدالت اجتماعی مطالعه شده است.
روش: این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از شیوۀ پیمایشی (پرسشنامه) در قالب شاخصهای حکمروایی خوب شهری انجام گرفته است. جامعۀ آماری پژوهش را ساکنان شهر اراک در 5 منطقۀ آن تشکیل داده اند. بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه نیز 384 نفر تعیین شد. روش تحلیل، کمی و از طریق آزمون آماری و معادلات ساختاری است.
یافته ها/ نتایج: نتایج نشان داد که شش شاخص حکمروایی در شهر اراک در وضعیت نامطلوبی قرار دارند. در بین شاخصهای حکمروایی شهر اراک، شاخص اثربخشی و کارآیی با میانگین 36/2 نسبت به سایر شاخصها بیشترین میانگین یا بهترین وضعیت را دارد. همچنین، دو شاخص مشارکت و دسترسی به اطلاعات در میان مناطق مختلف متفاوت بوده است. در زمینة این شاخصها منطقۀ یک شهر اراک به نسبت دیگر مناطق کمترین میانگین یا بدترین وضعیت را داشته است. همچنین، نتایج مدلسازی معادلات ساختاری نیز بر اساس بارهای عاملی، وزن رگرسیونی و شاخصهای مختلف برازش نشان داد که شاخصهای حکمروایی خوب شهری در شهر اراک در وضعیت نامناسبی قرار دارند و مدل تدوین شده می تواند این موضوع را تأیید کند.
نتیجه گیری: با توجه به یافته ها، شهر اراک در وضعیت نامناسبی از شاخصهای حکمروایی مطلوب شهری قرار دارد. ادامۀ این روند نه تنها مشکلات مختلفی را در زمینۀ مشارکت مردم و تعاملات مختلف برای توسعۀ شهری به وجود می آورد؛ بلکه برنامه های گوناگون شهری نیز به جایگاه استاندارد و پایداری منجر نمی شوند. بنابراین، مدیران باید به کارگیری شاخصهای حکمروایی و اهمیت دادن به آن را سرلوحۀ برنامه ریزی برای شهر اراک قرار دهند.
حکمروایی خوب شهری
شهر اراک
2018
08
23
309
335
https://jgrd.um.ac.ir/article_32939_7fd0cb94f6aec5e9712cc92e25ccf4a7.pdf